ژرف‌تر پى ببرد و به هر ميزان از توجه استقلالى به غير خدا بكاهد و وابستگى كامل همه‌چيز را به او درك كند، به كمال حقيقى و قرب الهى نزديك‌تر شده است. راه كلى رسيدن به قرب الهى نيز عبادت و پرستش است؛ هر عملى كه از نظر اسلام عبادت محسوب شود، انسان را به قرب الهى نزديك‌تر مى‌كند؛ خواه اعمالى كه جهت‌گيرى آن‌ها مستقيماً به‌سوى خدا است و بدون قصد تقرّب تحقق نمى‌يابند-مانند نماز و روزه-و يا اعمالى كه جهت‌گيرى آن‌ها مستقيماً به‌سوى خدا نيست و بدون قصد تقرّب هم محقق مى‌شوند، امّا انسان مى‌تواند با قصد تقرّب، به آن‌ها جهت خدايى بدهد و در راه تقرّب به خداوند از آن‌ها سود جويد. بنابراين، هر عملى كه محبوب خداوند باشد و به قصد تقرّب به او انجام گيرد، شخص را به قرب الهى مى‌رساند. [1]

از آنچه گفته شد روشن مى‌شود كه افعال اخلاقى داراى مطلوبيّت وابسته و بالغيرند، يعنى ارج و ارزش آن‌ها به‌خاطر نتيجه‌اى است كه با انجام اين افعال عايد انسان مى‌شود، برخلاف نتيجۀ آن‌ها يعنى قرب الهى و سعادت و فلاح و كمال حقيقى انسان كه داراى ارزش و مطلوبيّت ذاتى و مستقل است؛ هرچند ارزش و مطلوبيّت نتيجۀ افعال اخلاقى، از سنخ ارزش اخلاقى نيست، زيرا آنچه در اختيار آدمى است، انجام فعل است نه نتيجۀ آن. [2]

3. ويژگى‌هاى افعال اخلاقى

با روشن شدن مفهوم ارزش اخلاقى و به تعبير ديگر ملاك فعل اخلاقى، در اين‌جا به چند ويژگى مهم افعال اخلاقى اشاره مى‌شود: