اخلاقى است. صاحب‌نظران و مكتب‌هاى اخلاقى پاسخ‌هاى گوناگونى به اين پرسش داده‌اند و نظريه‌هاى مختلفى ارائه كرده‌اند.

در اين‌جا مجال طرح اين نظريه‌ها و بيان نكات مثبت و منفى آن‌ها نيست، [1]امّا به‌جا است نظريه‌اى را كه به‌نظر صحيح‌تر مى‌رسد مطرح كنيم و آن اين كه «ارزش اخلاقىِ فعل اختيارى انسان، تابع تأثيرى است كه اين فعل در رسيدن انسان به كمال حقيقى انسانى دارد.» [2]از اين رو، هر فعلى كه انسان را در رسيدن به كمال حقيقى‌اش يارى رساند، داراى ارزش اخلاقى است و هر فعلى كه او را از رسيدن به اين كمال بازدارد، فاقد ارزش اخلاقى و گاه ضدّ ارزش اخلاقى است. همچنين هر فعلى كه بيشترين تأثير را در كمال حقيقى آدمى داشته باشد، عالى‌ترين ارزش اخلاقى و هر فعلى كه بيشترين تأثير را در دور شدن از كمال حقيقى‌اش داشته باشد، پست‌ترين ضدّارزش اخلاقى است.

پرسشى كه اكنون مطرح مى‌شود اين است كه كمال حقيقى انسان چيست تا اخلاقى بودن يك فعل با آن سنجيده شود؟ از نظر اسلام، كمال حقيقى انسان در نزديك شدن هرچه بيشتر به سرچشمۀ هستى و كمال مطلق يعنى خداوند متعال است. به سخن ديگر، كمال حقيقى انسان رسيدن به قرب الهى است و آن، درك كردن عميق حضورى و بى‌واسطه رابطۀ وجودى خود با خداوند متعال است؛ [3]هرچه آدمى به فقر و نياز خود و غنا و بى‌نيازى خداوند بيشتر و