نام کتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) نویسنده : محقق سبزوارى جلد : 1 صفحه : 184
عالم، خواه رعيّت ملك او و خواه ديگران، بر او نفرين خواهند كرد
و البتّه در آن ميان دعاى جماعتى مستجاب خواهد بود، خصوصا مظلومان كه دعاى ايشان
ردّ نمىشود، نيز دعاى سحرگاهى مظلوم نمىشود كه به هدف اجابت نرسد. حضرت امير
المؤمنين- صلوات اللّه عليه- فرموده: «اتقوا دعوة المظلوم فانّه يسأل اللّه حقّه و
اللّه سبحانه اكرم من أن يسأل حقّا الّا اجاب». يعنى: «بپرهيزيد از نفرين مظلوم كه
او از خداى عز و جلّ حقّ خود طلب مىكند، و خداى عز و جلّ از آن گراميتر است كه
حقّى طلب كنند و او اجابت نكند».
هفتم، آثار و بركات عدل به اولاد و اعقاب سرايت مىكند و ظلم باعث
قطع نسل و بر افتادن ذرّيّات مىشود، چنانكه از احوال بنى اميّه اين حكم ظاهر و
هويداست كه در زمان دولت ايشان چندين هزار كس از اولاد و ذرّيّات ايشان موجود
بودند. الحال، سالهاست كه نسل ايشان چنان برافتاده كه در اطراف و جوانب عالم هيچكس
نشان نمىدهد كه از ايشان در جايى نسلى و عقبى باقى مانده باشد، و اين از اثر شآمت
ظلم و بدى افعال ايشان است.
هشتم، عدل باعث معمورى وآبادانى ملك مىشود و هرگاه مملكتآبادان است
و رعيّت مرفّه و آسودهاند، خزاين پادشاه معمور است و در ضمن آن آراستگى و نسق
سپاه بيشتر است، و هرگاه خزانه پادشاه معمور باشد و سپاه آراسته باشد، دشمنان را
طمع در ملك به هم نمىرسد و اين باعث دوام دولت پادشاه است.
نوشيروان[1] همه جهان
را به نام نيكو و داد و انصاف بگرفت. چون هفده سال از پادشاهى او بگذشت، عمارت
عالم و معمورى جهان به جايى رسيد كه جهت امتحان هر چند طلب كردند پنجاه جريب زمين[2] خراب نتوانستند يافت. و اگر
پادشاهى ظالم باشد،
[1] - خسرو انوشيروان پسر قباد نوزدهمين پادشاه ساسانى
است و به كاردانى و دورانديشى و حسن سياست شهره است. بر اثر همين شيوه درست
حكمرانى توانست كارهاى كشور را سروسامانى بخشد، و سپس به بازپسگيرى سرزمينهاى از
دست رفته و كشورگشايى بپردازد. ابو على مسكويه نوشتهاى از انوشيروان را ضبط كرده
كه مشتمل است بر زندگىنامه و كشوردارى او. نك: تجارب الامم، ج 1، صص 94 تا 114.
[2] - جريب به عنوان مقياس زمين در زمانهاى مختلف
محاسبات گوناگونى داشته است. در اوايل و اواسط قرون وسطى برابر 1592 متر مربع بود.
در فارس جريب بزرگ برابر 5837 و جريب كوچك معادل 3600 متر مربع محاسبه مىشد. در
قرن يازدهم هجرى قمرى- كه با زمان نگارش روضة الانوار مطابقت دارد- هر جريب 958
متر مربع بوده و احتمال مىرود اين تنزّل در برابرى جريب و متر مربع از قرن نهم
انجام يافته باشد. هينس، والتر، اوزان و مقياسها در اسلام، ترجمه غلامرضا ورهرام،
صص 106 و 107.
نام کتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) نویسنده : محقق سبزوارى جلد : 1 صفحه : 184