فرشتگان و شهيدان و صالحان هر امّت توان گفت كه عظيمتر است، چه در اين دنيا قباحت گناه چنانكه هست بر كسى معلوم نمى‌شود، چه انواع حجابها از دانستن حقيقت چيزها چنانكه هست در اين نشأت هست كه يكى از آن حجاب غفلت و غرور است. امّا، در آن جهان كه پرده از روى كار برافتد و حجابها برخيزد و حقيقتها روشن و نمايان شود، قبح معصيت بسيار روشن خواهد بود، چه بنده با چندين عجز و ناتوانى، و خداى عز و جلّ با چنان بزرگى، چه لطفها در حقّ او نموده و مهربانيها كرده؛ او در عوض آنچه خدا به او عطا كرده، آن را آلت خلاف و عصيان و نافرمانى او ساخته، چه مقدار قبيح خواهد نمود و در نظر اهل حقّ چه رسوايى خواهد بود و او را به چه اندازه خجلت و شرمندگى خواهد بود. ليكن، خداى عز و جلّ گناه تايب را مى‌پوشاند و چنان مى‌نمايد كه كسى را در آن روز بر آن اطّلاع حاصل نمى‌شود، تا باعث خجلت و رسوايى آن گناهكار نشود. و در حديث مذكور، توبه نصوح مذكور [30 آ] شد و علما در تفسير نصوح اختلاف كرده‌اند و آنچه از احاديث اهل البيت عليهم السّلام مستفاد مى‌شود آن است كه توبه نصوح آن بود كه بنده توبه كند از گناهى و ديگر به آن گناه بازگشت ننمايد.

ابو الصبّاح كنانى گويد: پرسيدم از حضرت صادق 7 از قول خداى عز و جلّ كه، يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً[1] يعنى: «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد توبه كنيد به جانب خداى عز و جلّ توبه نصوح».

غرض راوى آن است كه پرسيدم كه، «توبه نصوح چه معنى دارد؟ حضرت فرمود:

«توبه كند بنده از گناه، پس از آن رجعت نكند به آن گناه».

محمّد بن الفضل گويد: «از حضرت امام موسى 7 [همان را] پرسيدم. آن حضرت نيز چنين فرمود و فرمود كه، دوست‌ترين بندگان به خداى عز و جلّ گناهكاران مفتون‌شدگان‌[2] بسيار و بغايت توبه‌كنندگانند». و ابو بصير مى‌گويد كه، «از حضرت صادق 7 پرسيدم اين آيه را. حضرت فرمود كه، آن گناهى است كه هرگز عود نكند در آن.» مى‌گويد:

«گفتم: خ كيست از ما كه هرگز عود نكند در گناه؟ خ حضرت فرمود: خ ما، يا محمد! خداى عز و جلّ دوست مى‌دارد از بندگان خود آن كسى را كه مفتون مى‌شده باشد و توّاب‌

[1] - تحريم: 8.

[2] - در فتنه‌افتادگان.