الف- التبيان فى تفسير القرآن‌

اين كتاب اثر ابوجعفر محمد بن حسن طوسى (م 460 ق) است كه ابعاد متعددى را مانند لغت، ادب، قرائت، نحو، تفسير، تأويل، فقه و كلام را مورد توجه قرار داده است. روش مؤلف در تفسير به اين صورت است كه ابتدا آيه را ذكر كرده و لغات غريب آن را بررسى مى‌كند، سپس اختلاف قرائت را مى‌آورد و مفهوم آيه را با رعايت ايجاز لفظ و كمال معنا بيان مى‌كند. همچنين اسباب نزول، مسايل كلامى و فقهى مورد اختلاف را با رعايت ادب در گفتار بيان مى‌دارد.

ب- مجمع البيان فى تفسير القرآن‌

امين الاسلام ابو على فضل بن حسن طبرسى (م 548 ق) تفسيرى سرشار از نكات و مسايل مربوط به ادب، لغت و قرائات و نيز دلايل و حجت‌ها ارائه داده است و به سبب تسلط بر آراى مفسران پيش از خود ممتاز شده است. وى در تفسير، روشى منظم دارد، بدين‌گونه كه ابتدا قرائت‌هاى مختلف را با ذكر استدلال‌هايشان مى‌آورد، پس از آن به توضيح لغات و بيان اعراب مى‌پردازد و در پايان، معانى و مفاهيم آن را ذكر مى‌كند و هر كجا لازم باشد به اسباب نزول، داستان‌هاى مرتبط با آيات، روايات و اقوال پيشينيان، شبهات مخالفان و استدلال‌هاى كلامى اماميه اشاره مى‌كند.

ج- تفسير ماوردى (النكت و العيون)

ابوالحسن على بن محمد ماوردى بصرى (م 450 ق) از مفسران شافعى مذهب است. تفسير وى مختصرترين تفسيرى است كه در آن به لغت، ادب، نقل و نقد آراى ديگران پرداخته شده است. اين تفسير بعدها سرلوحه مفسرينى چون ابن جوزى در «زاد المسير» و قرطبى در «الجامع لاحكام القرآن» شد.

د- رَوح الجِنان و رُوح الجَنان‌

اين تفسير تأليف جمال الدين ابوالفتوح حسين بن على بن محمد خزاعى رازى (م 552 ق) است كه به زبان فارسى نوشته شده و به جوانب مختلف آيه مانند ادب، كلام، فقه و ... پرداخته است. امام فخر رازى تفسير كبير خود را بر اساس همين تفسير بنا نموده است.

ه-- تفسير كبير (مفاتيح الغيب)

اين تفسير از عظيم‌ترين كتب تفسيرى است كه مؤلف آن فخرالدين محمدبن عمربن حسين رازى، معروف به ابن خطيب (م 606 ق) با توجه به توانايى و مهارتش در علوم‌