دادند و به گمان خود، توانستند با قرآن هماوردى كنند، حال آن‌كه خود را رسوا نمودند. (معرفت، 1386، ج 4، ص 249- 227).

اعجاز بيانى‌

از مشهورترين و نخستين وجوه مطرح شده در حوزه‌ى اعجاز، اعجاز بيانى قرآن كريم است كه مجموعه نظريات علماى پيشين، در يك جمع‌بندى كلى به سه پديده اشاره دارند:

الف- فصاحت و بلاغت؛ ب- نظم؛ پ- اسلوب و شيوه بيان. (اقبال، 1385، ص 305)

اعجاز بيانى از ديدگاه علامه طباطبائى (ره)

علامه طباطبايى (ره) اعجاز بيانى را در حوزه‌هاى زير تبيين كرده‌اند:

فصاحت و بلاغت‌

به باور علامه، آيات 13 و 14 از سوره مباركه هود و نيز آيات 38 و 39 از سوره مباركه يونس مستقيماً بر اين جنبه از اعجاز قرآن اشاره دارند. (طباطبايى 1417، ج 10 ص 166 و 167) وى در ذيل آيه 38 از سوره يونس‌[1] مى‌نويسند: «آيه شريفه مورد بحث تنها به بلاغت و فصاحت قرآن تحدى نكرده است، بلكه سياق اين آيه و هر آيه‌اى ديگر كه در مورد تحدى وارد شده است، شاهد بر اين است كه تحدى به همه خصوصيات قرآن بر مى‌گردد. امتيازات قرآن در دو خصوصيت فصاحت و بلاغت خلاصه نمى‌شود، قرآن مشتمل بر معارف الهى و جوامع شرايع در باب عبادات، قوانين مدنى، اقتصادى، قضايى و نيز اخلاق كريمه و آداب نيكو، قصص درست انبياء و امت‌هاى گذشته، پيشگويى‌هاى غيبى، حكمت و موعظه و اخبار مربوط به آغاز و انجام خلقت است.»

البته علامه، (همان‌جا) بلاغت قرآن را بر فراز بلاغت مصطلح ميان علماى بلاغت مى‌داند و تأكيد دارد كه: «امتيازات قرآن بدان جهت كه «كلام الهى» است و صرف نظر از فصاحتى كه در لفظ آن و بلاغتى كه در نظم آن هست، همه مربوط به «معانى و مقاصد» قرآن است.» علامه شواهدى از بلاغت‌هاى ادبى قرآن كريم را با تكيه بر ديدگاه جارالله زمخشرى در تفسير «كشاف» يادسپارى مى‌نمايد. (طباطبايى، 1417، ج 10 ص 23 و 24 و ج 13 ص 80 و ج 1، ص 433 و ج 7، ص 292 و 293) گفتنى است كه علامه، كشف تمام مقاصد قرآن بر پايه اسلوب و ابزار

[1] . أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ( يونس/ 38)