نام کتاب : قرآن و فرهنگ زمانه نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 68
ولى با اندك
تأمل در كتب تفسير و سيره و سخنان فقها در اين باره، روشن مىشود كه چنين نيست. زن
در دوران جاهليت در سطحى بسيار پايين قرار داشت و اسلام آمد تا دست او را بگيرد و
به بالاترين مراحل والاى انسانى شايستهاش برساند، اما آيا اين دگرگونى اساسى،
ناگهانى و بدون چارهانديشى و مقدمهچينى، ممكن بود؟ يا نياز به زمان و سير تدريجى
داشت؛ تا اين خشونت شعلهور را به ملايمت و مهربانى نرم بدل سازد؟ كارى كه پيمودن
مسير دشوار آن، اندكى همراهى با قوم را ايجاب مىكرد تا آگاهسازى آنها ممكن شود
يا زمينههاى آگاهى در آنها ايجاد شود و بتوانند به فطرتهاى اصل انسانى خويش
بازگردند.
اين
چنين اسلام در آغاز كار، در برخى از رسوم- كه سخت بر آنها حكمفرما بود- با ايشان
همنوا شد و در مسير اين همراهى و همنوايى، دميدن ساز ملايمت و خشونتگريزى را در
خاطر ايشان، آغاز كرد تا دلهايشان رام گردد و راه درست را دريابند و خود، اندك
اندك از زشتكارىها- كه در گذشته آنها را به دنبال خود مىكشيد- دست بردارند.
اسلام
اين سياست و تدبير را براى بسيارى ديگر از رسوم جاهلى- كه تنها بر عرب نيز
حكمفرما نبود- در پيش گرفت؛ رسومى كه ريشه كن كردن آنها نيازمند فرصت و زمانى
كوتاه يا طولانى و چارهانديشىهاى اساسى بود. در اين باب مىتوان مسئله بردهدارى
را نمونه آورد كه اسلام در آغاز، با آن همراه شد. بردهدارى بر جهان آن روز حكمفرما
بود و برده كالاى تجارى با اهميتى شمرده مىشد و رويارويى با آن، بدون آماده سازى
مقدمات، ممكن نبود، اما اسلام در برابر آن ايستاد، ولى نه علنى و صريح، بلكه با
خاستگاههاى فراقومى آن مبارزه كرد و راههاى مشروعيت آن را بست؛ به جز راه چيره
شدن بر محاربان در ميدان جنگ.
اين
استثنا نيز تنها شركتكنندگان در نبرد بر ضد اسلام را شامل مىشد؛ نه ديگران و نه
زنان و كودكان و سالخوردگان، از اين رو اسلام به گونه قاطع، هر گونه امكان
نام کتاب : قرآن و فرهنگ زمانه نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 68