توصيف‌هايى براساس مقياس‌هاى همگانى‌

قرآن درباره نعمت‌ها و عذاب‌هاى اخروى، اوصافى براساس مقياس‌هاى همگانى و نه براساس مقياس‌هاى خاص عرب آورده است. برخى پنداشته‌اند كه اين توصيف‌ها را تنها عرب مى‌شناخته و هم‌آهنگ با زندگى سخت و دشوار ايشان در آن سرزمين خشك و بيابانى بوده است؛ توصيف‌هايى كه براى ساكنان سرزمين‌هاى سرسبز و حاصل‌خيز هيچ رغبت و شوقى بر نمى‌انگيزد؛ مانند اين كه بهشت را داراى سايه درختان، جوى‌هاى روان، كاخ‌ها و حورى‌ها توصيف كرده؛ اوصافى كه تنها، در چشم عرب زيبا و خواستنى است.

اين پندار نادرست، از بى‌دقتى و ناآگاهى از نكات ريز زبانى است كه قرآن كريم، امت عرب و همه جهانيان را با آن زبان، مخاطب قرار داده است. در اين‌جا نمونه‌هايى از اين دست اشتباه‌ها را مى‌آوريم:

حور العين‌

واژه «عين»، جمع «عَيْناء»، به معناى زنى داراى چشمانى درشت و هم‌گون با زيبايى چهره‌اش، مى‌باشد؛ چنان كه به گاو وحشى، «عين» گويند؛ زيرا چشمى زيبا با درشتى متناسب و موزون دارد.

واژه «حور» نيز جمع «حوراء» است. برخى پنداشته‌اند كه اين واژه به معناى زنى است كه چشمانى با حدقه سياه دارد؛ كه در نظر عرب، همين سياهى حدقه چشم، زيباست؛ حال آن‌كه زيبايى دختران رومى و اروپايى، در چشمان آبى آنهاست؛ كه نزد عرب عيب و زشتى شمرده مى‌شود و به همين دليل، قرآن درباره مجرمان مى‌گويد: روز قيامت با رنگى كبود محشور مى‌شوند[1]؛ بنابراين هر دو وصف حسن و عيب، براساس معيارهاى خاص عرب است.

[1] .« يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ وَنَحْشُرُ الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ زُرْقاً».( طه، 102).