«كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّياطِينُ فِي الْأَرْضِ حَيْرانَ»[1]؛ مانند كسى كه شيطان‌ها او را در بيابان به بى‌راهه كشانده‌اند.

«اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ أُولئِكَ حِزْبُ الشَّيْطانِ أَلا إِنَّ حِزْبَ‌ الشَّيْطانِ هُمُ الْخاسِرُونَ»[2]؛ شيطان بر آنان چيره شده و خدا را از يادشان برده است؛ آنان حزب شيطان‌اند. بدان كه حزب شيطان همان زيان‌كاران‌اند.

خداى تعالى از پيامبرش، ايوب عليه السلام نقل مى‌كند:

«إِذْ نادى‌ رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الشَّيْطانُ بِنُصْبٍ وَ عَذابٍ»[3]؛ آن گاه كه پروردگارش را ندا داد كه شيطان مرا به رنج و عذاب مبتلا كرد.

اين آيه بيان‌گر آن است كه آزار و وسوسه‌ها و دسيسه‌هاى زشت شيطان اولياى الهى را در رنج و مشقت افكنده است؛ چنان كه در آيه ديگر فرمود:

«إِذْ نادى‌ رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ»[4].

بنابراين تماس شيطان به معناى آزارهاى او مى‌باشد كه پيامد دسيسه‌هاى زشت اوست؛ نه آسيب‌رسانى مستقيم.[5]

چونان سرهاى شياطين‌

خداى تعالى فرمود:

«أَ ذلِكَ خَيْرٌ نُزُلًا أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ. إِنَّا جَعَلْناها فِتْنَةً لِلظَّالِمِينَ. إِنَّها شَجَرَةٌ تَخْرُجُ فِي‌ أَصْلِ الْجَحِيمِ. طَلْعُها كَأَنَّهُ رُؤُسُ الشَّياطِينِ. فَإِنَّهُمْ لَآكِلُونَ مِنْها فَمالِؤُنَ مِنْهَا الْبُطُونَ»[6]؛ آيا براى پذيرايى، اين بهتر است يا درخت زقوم؟ همانا، ما آن را براى ستم‌گران [مايه آزمايش و] عذابى گردانديم. آن، درختى است كه از قعر آتش سوزان مى‌رويد. ميوه‌اش‌

[1] . انعام، 71.

[2] . مجادله، 19.

[3] . ص، 41.

[4] . انبياء، 83.

[5] . بنگريد به: تفسير كبير، ج 7، ص 89 و الميزان، ج 2، ص 436.

[6] . صافات، 62- 66.