نام کتاب : علوم قرآنى نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 80
بقيه را مكى دانستهاند. اختلاف
درباره اين سوره بسيار است، ولى ما آن را تماما مدنى مىدانيم.
درباره
شأن نزول آيههاى: «يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ يَخافُونَ يَوْماً كانَ شَرُّهُ
مُسْتَطِيراً، وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ
أَسِيراً، إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ
لا شُكُوراً، إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً.
فَوَقاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذلِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُوراً، وَ
جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِيراً ...»[1].
گفتهاند كه حسنين بيمار شده بودند. پيامبر گرامى و گروهى از بزرگان عرب به عيادت
آنان آمدند و به مولى امير مؤمنان پيشنهاد كردند: چنانچه براى شفاى فرزندانت نذر
كنى خداوند شفاى عاجل مرحمت خواهد فرمود. حضرت اين پيشنهاد را پذيرفت و سه روز
روزه نذر كرد.
آنگاه
كه حسنين شفا يافتند در صدد اداى نذر برآمد. قرصهاى نانى براى افطار تهيه كرد،
روز اول هنگام افطار مسكينى در خانه را زد و تقاضاى كمك كرد. حضرت نانهاى تهيه
شده را به او داد. روز دوم نيز يتيمى آمد و نان تهيه شده را دريافت كرد.
روز
سوم اسيرى آمد و نانها به او داده شد.
حضرت
در اين سه روز خود با اندك نان خشك و كمى آب افطار كرد. طبرسى در اين زمينه روايات
بسيارى از طرق اهل سنت و اهل بيت عصمت عليهم السّلام گرد آورده و تقريبا آنها را
مورد اتفاق اهل تفسير دانسته است. آنگاه براى اثبات مدنى بودن تمام سوره، روايات
ترتيب نزول را- كه سوره دهر جزء سورههاى مدنى به شمار رفته- با سندهاى معتبر
آورده است[2]. ولى
كسانى مانند عبد اللّه بن زبير كه مايل نبودند اين فضيلت به اهل بيت عليهم السّلام
اختصاص يابد اصرار داشتند كه اين سوره را كاملا مكى معرفى كنند[3].
غافل از آن كه در مكه اسيرى وجود نداشت. مجاهد و قتاده از تابعين تصريح كردهاند
كه سوره دهر تماما مدنى است، ولى ديگران تفصيل قايل شدهاند[4].
سيد
قطب، از نويسندگان معاصر به قرينه سياق، سوره را مكى دانسته است[5].