وَ شِفاءٌ لِما فِي الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ‌[1]؛ اى مردم! پند و اندرزى از جانب خداوند به شما داده شده است كه مايه بهبودى و آرامش خاطرتان مى‌باشد و رحمت و هدايتى براى مؤمنان است.» مقصود از بهبود بخشيدن سينه‌ها، رها ساختن انسان از رنجى است كه در راه يافتن گمشده خود، در درون خود احساس مى‌كند، زيرا بيانات وحيانى بهترين درمانى است كه اين درد و رنج‌ها را بهبودى مى‌بخشد.

«وَ رَبُّكَ الْأَكْرَمُ. الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ. عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ يَعْلَمْ»[2]. اين اولين آياتى است كه بر پيامبر گرامى نازل گرديده و مسأله تعليم انسان را مطرح ساخته است. البته تعليم آن چه را كه انسان در پى تعلّم آن بوده است و فطرت و نهاد آدمى درخواست يافتن آن را داشته است. لذا مى‌فرمايد: «وَ آتاكُمْ مِنْ كُلِّ ما سَأَلْتُمُوهُ‌[3]؛ آن چه را كه [در نهاد خود جوياى آن بوديد و] درخواست [دست يافتن به آن را] داشتيد، [خداوند] به شما ارزانى داشت».

لذا قرآن، چيزى را بر انسان عرضه داشته كه خود جوياى آن بوده و نتوانسته به خوبى و روشنى به آن راه يابد، اين خود دليل اعجاز قرآن است. اگر اين لطف و عنايت نبود، انسان هرگز به مقصود خويش دست نمى‌يافت و انديشه كوتاه بشرى به اين روشنى و گستردگى، به مطلوب خود نمى‌رسيد. در ذيل به برخى نوآورى‌هاى قرآن در جهت هدايت و تكامل انسان اشاره مى‌شود.

معارف و احكام‌

نوآورى‌هاى دين در دو بعد معارف و احكام است. معارف عرضه‌شده توسط قرآن در جايگاه بلندى قرار دارد و از هرگونه آلودگى و وهم پاك و از خرافات به دور است. از بعد احكام نيز علاوه بر جامع و كامل بودن، از گرايش‌هاى انحرافى مبرّا و خالص است.

بشريت از ديرباز در مسأله شناخت دست خوش اوهام و خرافات بوده است؛ از

[1] يونس 10: 57.

[2] علق 96: 5- 3.

[3] ابراهيم 14: 34.