- به معناى لا تخاف ادراكا- تجسمى از رقّت‌اند؛ گويى كلمات در دستان خالقشان ذوب مى‌شوند، نظام مى‌گيرند و نظم و آهنگى بى‌مانند در آنان تجلى مى‌يابد. اين نظم‌آهنگ، ساختارى است كه در تمام كتب عرب مانندى نداشته و ندارد.

ميان اين نظم‌آهنگ و شعر جاهلى، يا شعر و نثر معاصر هيچ‌گونه شباهتى فراهم نيست و على‌رغم تمام كينه‌توزى‌هاى دشمنان كه براى كاستن از شأن قرآن صورت پذيرفته، تمام تاريخ حتى يك نمونه از تلاش‌هاى تقليدگونه و كيدهاى دشمنانه را محفوظ نداشته است. در ميان اين همه هياهو، عبارت‌هاى قرآن خصوصيات منحصر به فرد خود را دارند و چون پديده‌اى تفسيرناپذير جلوه مى‌كنند. يگانه توجيه باورمندانه‌اى كه مى‌توان از آن داشت، اين است كه قرآن سرچشمه‌اى دارد دور از دسترس انسان.

اكنون، به ايقاع‌[1] زيباى نغمه‌آميز اين آيات گوش فرا دهيد:

«رَفِيعُ الدَّرَجاتِ ذُو الْعَرْشِ يُلْقِي الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلى‌ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ لِيُنْذِرَ يَوْمَ التَّلاقِ»[2].

«فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوى‌ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ مُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ»[3].

«فالِقُ الْإِصْباحِ وَ جَعَلَ اللَّيْلَ سَكَناً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ حُسْباناً»[4].

«يَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَ ما تُخْفِي الصُّدُورُ»[5].

«لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصارَ»[6].

خواندن قرآن با آواز خوش‌

«وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا»[7].

حال كه با موسيقى درونى اجمالا آشنا شديم و ساختار نظم‌آهنگ و نغمه‌هاى صوت و لحن شعرى شگفت آن را شناختيم، به اين نكته مى‌رسيم كه در دستور

[1] ايقاع: هم‌آهنگ ساختن آوازها.

[2] غافر 40: 15.

[3] انعام 6: 95.

[4] انعام 6: 96.

[5] غافر 40: 19.

[6] انعام 6: 103. ر. ك: محاولة لفهم عصريّ للقرآن ص 19- 12.

[7] مزّمّل 73: 4.