و پسند شنوندگان قرار گيرد، با آنكه از شيوه‌هاى سخن متعارف آنان بيرون است.

شگفت‌آورتر آنكه از تمامى محاسن شيوه‌هاى كلامى متعارف بهره گرفته باشد، بى‌آنكه از معايب آن‌ها چيزى در آن يافت شود.

در گذشته اشارت رفت كه شيوه‌هاى سه‌گانه متعارف (شعر و نثر و سجع) هريك محاسنى دارند و معايبى. سبك قرآنى، جاذبيّت و ظرافت شعر، آزادى مطلق نثر، حسن و لطافت سجع را دارا است، بى‌آن‌كه در تنگناى قافيه و وزن دچار گردد، يا پراكنده‌گويى كند يا تكلّف و تحمّل دشوارى به خود راه دهد. همين امر مايه حيرت سخن‌دانان عرب گرديد و خود را در مقابل سخنى يافتند كه شگفت‌آفرين است و در عين غرابت و تازگى، جاذبيّت و ظرافت خاصّى دارد كه در هيچ‌يك از انواع كلام متعارف آنان يافت نمى‌شود.

امام كاشف الغطاء- فقيه و دانشمند اديب معروف- در اين باره مى‌گويد: «تلك صورة نظمه العجيب و أسلوبه الغريب، المخالف لأساليب كلام العرب و مناهج نظمها و نثرها، و لم يوجد قبله و لا بعده نظير، و لا استطاع أحد مماثلة شي‌ء منه، بل حارث فيه عقولهم، و تدلّهت دونه أحلامهم، و لم يهتدوا إلى مثله في جنس كلامهم من نثر أو نظم أو سجع أو رجز و أو شعر ... هكذا اعترف له أفذاذ العرب و فصحاؤهم الأوّلون‌[1]؛ چنان است صورت نظم عجيب و اسلوب غريب (شيوه و سبك تازه) قرآن، كه بر خلاف سبك و شيوه‌هاى كلام عرب و روش نظم و نثر آنان بود. نه پيش از آن و نه پس از آن نظيرى ندارد و كسى را ياراى هم‌آوردى با آن نباشد. بلكه در حيرت شدند و انديشه‌شان فروافتاد و ندانستند چگونه با او مقابله كنند، چه در نثر و چه در نظم و چه در سجع يا رجز و شعر كه سخن متداول آنان بود ... اين‌چنين زبدگان عرب و فصحاى اولين آنان در مقابل قرآن به زانو درآمدند».

بزرگ‌مرد عرب و يگانه فرزانه آن عصر به ناچار اعتراف نمود: «يا عجبا لما يقول ابن أبى كبشة، فو اللّه ما هو بشعر و لا بسحر و لا بهذي جنون. و إنّ قوله لمن كلام اللّه‌[2]؛ آنچه محمد صلّى اللّه عليه و آله مى‌گويد مايه شگفتى است، به خدا سوگند سخن او نه شعر است‌

[1] شيخ محمد حسين كاشف الغطاء؛ الدين و الاسلام؛ ج 2، ص 107.

[2] ر. ك: تفسير ابن جرير طبرى- جامع البيان- ج 29، ص 98.