جز پشيمانى دستاوردى نخواهد داشت».

دكتر عبد اللّه درّاز در اين زمينه گويد: «هر كه شكّ و ترديدى دارد و گمان مى‌برد كه در ميان سخن‌دانان كسانى هستند كه توانايى هم‌آوردى با قرآن را دارند، مى‌تواند به آسانى آن را آزمايش كند؛ به ادباء و سخن‌دانان عصر خويش مراجعه و از آنان پرسش نمايد: آيا كسى از شما توانايى هم‌آوردى با قرآن را دارد؟ اگر گفتند: آرى‌ «لَوْ نَشاءُ لَقُلْنا مِثْلَ هذا[1]؛ اگر بخواهيم مى‌توانيم همانند آن بياوريم»! پس به آنان بگويد:

«هاتُوا بُرْهانَكُمْ‌[2]؛ شاهد صدق اين مدّعى را ارائه دهيد». و اگر گفتند: «لا طاقَةَ لَنا بِهِ‌[3]؛ ما را توانايى آن نيست». پس به آنان بگويد: چه شهادتى بر اعجاز بالاتر از اظهار ناتوانى است؟ آن‌گاه به تاريخ رجوع كند و از آن بپرسد: «فَما بالُ الْقُرُونِ الْأُولى‌[4]؛ حال گذشتگان چگونه بوده است؟». هرآينه تاريخ پاسخ خواهد داد كه هيچ‌كس سر خود را در مقابل قرآن نيفراشته است و آن گروه ناچيزى كه سر به سوى قرآن تافتند، با رسوايى و بار ننگ بازگشتند و روزگار بر آثار آنان خطّ بطلان كشيد و به دست فراموشى سپرد[5]».

تحدّى در برترى سخن‌

گاه گفته مى‌شود كه توانايى در صنعت سخن‌ورى و قدرت بيان در همه مردم يكسان نيست و اين قدرت بر حسب ذوق و سليقه و نحوه انديشه و بينش هر انسان تفاوت مى‌كند. هر فرد از افراد انسانى مواهب و يافته‌هايى ويژه خود دارد كه ساختار و شخصيّت درونى او را تشكيل داده است. هر نويسنده يا صاحب سخنى گوشه‌اى از يافته‌هاى شخصى خويش را- كه ويژه خود او است- ارائه مى‌دهد. «از كوزه برون هر آن طراوت كه در اوست». ازاين‌رو شيوه‌هاى گفتارى و نوشتارى هر نويسنده با ديگرى هم‌سان نخواهد بود. لذا چگونه مى‌توان مردم را به تحدّى‌

[1] انفال 8: 31. اين آيه نقل كلام مشركين است كه در آن روزگار گفتند و خود را رسوا ساختند.

[2] بقره 2: 111.

[3] بقره 2: 286.

[4] طه؛ 20: 51.

[5] ر. ك: عبد اللّه درّاز؛ النبأ العظيم؛ ص 75. نمونه‌هايى از آن رسوايى‌ها را در التمهيد، ج 4، ص 227 به بعد آورده‌ايم.