پشت يكديگر قرار گيرند».

نكته جالب‌

در آيات تحدّى به‌ويژه دو آيه اخير، نكته جالبى وجود دارد كه سرّ اعجاز را بيش از هر چيز روشن و مبرهن مى‌سازد. در آيه 24 سوره بقره عبارت‌ «وَ لَنْ تَفْعَلُوا» اخبار از آينده به‌صورت مطلق است بدين معنا كه هرگز و براى ابديّت هم‌آوردى با قرآن نيايد؛ در سوره اسراء آيه 88 نيز همه جهانيان را از هم‌آوردى با قرآن ناتوان دانسته است. اين يك اخبار غيبى است كه جز از زبان «عالم الغيب و الشهادة» امكان صدور ندارد. هر نيرومند و صاحب هنرى كه در مقام تحدّى و هم‌آوردى برآيد، حد اكثر مى‌تواند هم‌آوردان معاصر و مجاور خويش را تا حدودى بشناسد و با شناخت اندازه توانايى آنان و مقايسه با توانايى خويش، خود را برتر بداند. ولى هرگز كسى جرأت آن را ندارد كه براى آينده و براى همه جهانيان، خود را برتر شمارد، زيرا شناختى به آيندگان و همه جهانيان نمى‌تواند داشته باشد.

ولى قرآن اين شهامت را نشان داده و با كمال جرأت ناتوانى بشريت را در مقابله با قرآن براى هميشه و براى همه جهانيان در پهناى تاريخ اعلام نموده، كه اين جرأت و شهامت بزرگ‌ترين دليل اعجاز قرآن است. علاوه بر آن كه خود يكى از بزرگ‌ترين اخبار غيبى قرآن به شمار مى‌رود، چنان‌كه گذشت.

دامنه تحدّى‌

همان گونه كه متذكّر شديم تحدّى و هم‌آورد خواستن قرآن فراگير است، همه جهانيان را شامل مى‌شود و دامنه آن براى هميشه گسترده است، همان گونه كه براى ديروز بوده براى امروز و فردا نيز پابرجا است. ولى برخى را گمان است كه تحدّى قرآن مخصوص همان دوره اول بوده، مخاطبين آن عهد مورد تحدّى قرار گرفته‌اند و اين امر تا امروز گسترش ندارد؛ گرچه دليل اعجاز قرآن- كه همان عجز عرب آن روز است- براى هميشه است. يعنى امروزه براى اثبات اعجاز قرآن، به عجز فصحاى عرب معاصر نزول كه از مقابله و معارضه با آن ناتوان بودند، استدلال بايد كرد؛ و