ابو الاسود شنيد كه كسى كلمه «رسوله» در آيه‌ «أَنَّ اللَّهَ بَرِي‌ءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَ رَسُولُهُ»[1] به كسر لام مى‌خواند كه در اين صورت معناى آن اين است كه خداوند از مشركان و پيامبرش بيزار است. ابو الاسود با شنيدن اين غلط فاحش گفت: «تصوّر نمى‌كردم كه كار مردم به اينجا رسيده باشد» و لذا به زياد بن ابيه كه در آن زمان حاكم كوفه بود (53- 50) مراجعه كرد و چگونگى جريان را با او در ميان گذاشت. زياد ابن ابيه، قبلا از ابو الاسود خواسته بود كه در اين باره چاره‌اى بينديشد، ولى او سرباززده بود. تا اين كه اين غلط فاحش را خود در تلاوت كلام خدا شنيد و آن‌گاه در برآوردن خواسته زياد ابن ابيه تصميم گرفت‌[2] و گفت: «آن چه امير بدان امر كرده انجام مى‌دهم».

ابو الاسود نويسنده‌اى خواست تا از عهده نوشتن آنچه او مى‌گويد، بخوبى برآيد.

نويسنده‌اى از قبيله عبد قيس در اختيار او گذاشتند. ولى وى او را نپسنديد. نويسنده ديگرى را انتخاب كردند كه زبردست بود و مورد قبول ابو الاسود واقع شد.

ابو الاسود به نويسنده مذكور گفت: «هر حرفى را كه من با گشودن دهان ادا كردم (مفتوح خواندم)، نقطه‌اى بر بالاى آن حرف بگذار و اگر دهان خود را جمع كردم (حرف را به ضمّه خواندم) نقطه‌اى در جلوى آن حرف قرار بده و اگر حرفى را كسره خواندم، نقطه‌اى در زير آن حرف بنويس»[3]. ابن عياض اضافه مى‌كند كه ابو الاسود به نويسنده گفت: «اگر حرفى را با غنّه ادا كردم آن را با دو نقطه مشخّص كن و او همين كار را انجام داد»[4].

از اين پس، مردم اين نقطه‌ها را به عنوان علايمى براى نشان دادن حركات حروف و كلمات به كار بردند؛ ولى بيشتر اين نقطه‌ها را با رنگى غير از رنگى كه خط مصحف با آن نوشته شده بود، مى‌نوشتند و غالبا اين رنگ قرمز بود.

پس از آن كه نصر بن عاصم نقطه را براى تشخيص حروف نقطه‌دار از حروف بى‌نقطه در مصحف به كار برد، نقطه‌هاى سياه به نقطه‌هاى رنگى تبديل شد تا

[1] توبه 9: 3.

[2] مى‌گويند: زياد بن ابيه كسى را بر سر راه ابو الاسود گماشت تا به عمد اين آيه را به غلط بخواند تا او را بر انجام خواسته زياد تحريك كند( الخط العربي الاسلامي؛ ص 26).

[3] الفهرست؛ ص 46، فن اول از مقاله دوم.

[4] صدر، حسن، تأسيس الشيعة لعلوم الاسلام؛ ص 52.