نام کتاب : علوم قرآنى نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 14
تدريس فقه مىكرده و فتوى
مىداده است. او در سال 794 بدرود حيات گفت.
كتاب
وى «البرهان» زبدهترين كتاب در مباحث علوم قرآنى است. اين كتاب شمول و گستردگى را
با ايجاز و ايفاء در عبارت به هم آميخته است. نام برده مباحث علوم قرآنى را تا 47
نوع پيش برده و درباره هريك آنچه لازم بوده گرد آورده است، در عين حال كه گوى سبقت
از سابقين خود ربوده، براى لاحقين الگوى گرانبهايى به جاى گذاشته است.
دومين
كتاب، «الاتقان» في علوم القرآن، تأليف جلال الدين عبد الرحمن سيوطى است. ولادت او
در اسيوط مصر به سال 849 مىباشد (متوفاى 911 در قاهره). او در تمامى علوم حديث و
تفسير و ديگر علوم اسلامى يد طولايى دارد و تأليفات گرانبهايى از خود باقى گذارده
است. او ابتدا كتاب استاد خود جلال الدين بلقينى (متوفاى 824)، «مواقع العلوم ...»
را محور قرار داده، تحرير و تهذيب نمود و بر او افزود و به نام «التحبير في علوم
التفسير» تأليف نمود. وى در اين كتاب بالغ بر 202 نوع از مباحث علوم قرآنى گرد
آورد. سپس بر كتاب استاد استاد خود «البرهان» تأليف زركشى دست يافت و آن را بهتر
پسند كرد و بناى كتاب خود را بر آن نهاد. آن را تنقيح و تحرير نمود و مطالب بسيارى
بر آن اضافه نمود و تا 80 نوع از عناوين علوم اسلامى را در آن فراهم كرد. امروزه
اين منابع از گستردهترين و جامعترين علوم قرآنى است كه در اختيار محقّقين و
پژوهشگران قرار دارد.
كتاب
«مناهل العرفان» في علوم القرآن، نوشته محمد عبد العظيم زرقانى، موسّعترين كتاب
در علوم قرآنى در عصر اخير است و مجلس اعلاى ازهر مصر اين كتاب را براى تدريس در
دانشگاههاى ازهر مقرّر نموده است. مقدمه تفسير «آلاء الرحمن» تأليف علامه بزرگ
محمد جواد بلاغى (متوفاى 1352) كه تحقيقىترين نوشتهها در مهمترين مسايل علوم
قرآنى را شامل مىگردد و به جهت اهميت آن، مستقلا در مقدمه تفسير مختصر شبر در مصر
(قاهره) به چاپ رسيده است. اين اثر بيشتر به دفع شبهات و به دفاع از مقام منيع
قرآن پرداخته است. در مقدمه تفسير صافى دوازده فصل به عنوان 12 مقدمه در انواع
مباحث علوم قرآنى سخن رانده شده است. مقدمه تفسير «مرآت الانوار» كه به طور
نام کتاب : علوم قرآنى نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 14