اشكالات و ابهامات قرآن را تحرير نمود. ابو عبد اللّه محمد بن احمد مكى (متوفاى 930) «الاحسان» را در علوم قرآنى نوشت. محمد بن يحيى حلبى (متوفاى 963) «القول المذهّب» را در كلمات رومى معرّب در قرآن تقرير كرد كه از كتاب «المهذب» سيوطى گرفته شده است.

اضافه بر موارد فوق، كسانى كه در مقدّمه تفسير خود به مباحث علوم قرآنى پرداخته‌اند بسيارند، از جمله:

مقدمه جامع التفاسير راغب اصفهانى كه شيواترين مباحث علوم قرآنى را دارا است. و مقدمتان في علوم القرآن، كه مقدمة كتاب «المبانى» و مقدمه كتاب تفسير ابن عطيه كه به نام «المحرر الوجيز في تفسير القرآن العزيز» نوشته است، دو مقدّمه بسيار نفيس در شئون قرآن مجيد است. مقدمه تفسير قرطبى و تفسير ابن كثير و تفسير طبرى از مهم‌ترين مقدمه‌ها در اين زمينه است. مقدمه تفسير «آلاء الرحمن» شيخ محمد جواد بلاغى، از جامع‌ترين مباحث علوم قرآنى برخوردار است.

«البيان» حضرت استاد آيت الله خويى، كه مقدمه‌اى بر تفسير است و جامع‌ترين و كامل‌ترين مباحث مهم علوم قرآنى را شامل مى‌شود. مقدمه تفسير صافى فيض كاشانى و مقدمه تفسير برهان نيز از مهم‌ترين مباحث در جنبه‌هاى نقلى علوم قرآنى مى‌باشد. مقدمه مجمع البيان علامه طبرسى از متقن‌ترين مباحث علوم قرآنى برخوردار است.

از قرن يازدهم به اين طرف، كتب فراوانى در تفسير علوم قرآنى نگاشته شده كه ذكر آن‌ها موجب تطويل است. براى نمونه نام تعدادى از آن‌ها را در مقدمه «التمهيد» آورده‌ايم كه مى‌توان رجوع نمود.

از ميان آثار موجود مهم‌ترين كتاب‌ها در زمينه علوم قرآنى اساسا دو كتاب البرهان و الاتقان مى‌باشند.

البرهان في علوم القرآن، تأليف امام بدر الدين محمد بن عبد اللّه بن بهادر زركشى است. ايشان از برجسته‌ترين علما و دانشمندان قرن هشتم مى‌باشد. ولادت او در قاهره مصر به سال 745 بوده است. وى در همان ديار بزرگ شده و در رشته‌هاى مختلف علوم اسلامى به سر حدّ استادى رسيده است. وى طبق مذهب شافعى‌