نظر قاضى باقلانى در وجود سجع در قرآن‌

قاضى ابو بكر محمد بن الطيب باقلانى (متوفاى سال 403) نيز با رمّانى موافقت نموده و اين كار را يك نوع تأييدى بر مسلك ابى الحسن (متوفاى سال 334) در مورد نفى و انكار سجع در قرآن قرار داده است.[1] و گفته است كه اصحاب ما و اشاعره، به طور كلّى نظرشان در مورد وجود سجع در قرآن كريم، منفى است.

و ابو الحسن اشعرى (پدر مكتب اشاعره و جبريگرى) در كتابهاى خود در جاهاى متعدد، اين مطلب را ذكر نموده است.

نظر اصحاب رأى و معتزله در وجود سجع در قرآن‌

اكثر اصحاب رأى و نظر- كسانى كه به استدلالهاى عقلايى معتقدند- رأى و نظر به وجود و اثبات سجع در قرآن كريم داده و گفته‌اند كه: مسجّع بودن قرآن كريم از جمله امورى است كه فضل و برترى سخن و كلام، بدان روشن مى‌گردد.

البته به شرطى كه در جاى مناسب خود، قرار گرفته و متكلم به مظان آن آگاهى لازم را داشته باشد و بدون اعتساف، تكلّف و مشقت، كلام بدان آراسته شود.

و از جمله معيارها و مقياس‌هاى كلامى آن است كه كلام در فصاحت و بلاغت و بيان با آميخته بودن بدان بر ديگر كلامها برترى مى‌يابد؛ مانند تجنيس و ترصيع، لفّ و نشر، التفات و ساير انواع بديع‌[2].

[1] حاشية الاتقان، ج 1، ص 85 و همين عنوان، عنوان بابى است كه باقلانى در كتاب اعجاز القرآن كه در هامش الاتقان، به چاپ رسيده است، قرار داده است.

[2] تجنيس، و آن عبارت است از آنكه الفاظى در لفظ متشابه و در معنا مختلف باشند. و آن به دو قسم لفظى و معنوى تقسيم مى‌شود و به آن« جناس» هم گفته مى‌شود.