كفّار بدون اينكه نتيجه مطلوبى از كارشان بگيرند و بر طرف كردن شرّ آنان و برگرداندن شرّشان به خودشان با عزّت و قوّت حقّ، تناسب دارد. و صدر آيه، تمهيد ذيل آن است.

وجه تناسب و تمكين در آيات 26 و 27 سوره سجده‌

مثال 2: آيه شريفه: أَ وَ لَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْقُرُونِ يَمْشُونَ فِي مَساكِنِهِمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ أَ فَلا يَسْمَعُونَ* أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا نَسُوقُ الْماءَ إِلَى الْأَرْضِ الْجُرُزِ فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعاً تَأْكُلُ مِنْهُ أَنْعامُهُمْ وَ أَنْفُسُهُمْ أَ فَلا يُبْصِرُونَ‌[1].

وجه تناسب و تمكين، آن است كه چون آيه اوّلى تذكره و مايه عبرت آيندگان بود، تا از گرفتاريهاى پيشينيان و ملتهاى قرون كهن، عبرت گيرند و نسل حاضر، در صورتى از عذابها و بلاهاى اقوام پيشين، عبرت مى‌گيرند كه در جريان كارها و اعمال و عواقب آنها قرار بگيرند. و روى همين جهت، ختم آيه با كلمه «يسمعون» انجام گرفت كه متناسب با عبرت گرفتن و موعظه شدن است. و اما در آيه دوم، اعتبار و پند گرفتن به وسيله يك امر مشهود و ديدنى، امكان‌پذير بود و لذا به‌ أَ فَلا يُبْصِرُونَ‌ كه با آن تناسب داشت، ختم شد.

[1] يعنى: آيا آن طوايف و قبايلى را كه ما پيش از اين هلاك كرديم و اينان اينك در ديارشان به جاى آنها رفت و آمد مى‌كنند، هلاك آنها موجب هدايت و عبرت اينان نگرديد؟! البته در هلاك پيشينيان آياتى چند، و عبرت خلق است، آيا بازهم سخن نمى‌شنوند؟ آيا نديدند كه ما آب باران را به سوى زمين خشك بى‌آب و گياه مى‌بريم، تا حاصلى كه مردم و چهارپايانشان از آن بخورند، برويانيم؟ آيا بازهم چشم بصيرت نمى‌گشايند؟( سجده، آيات:

26 و 27).