حكمت و زيبايى ويژه‌اى مى‌آميزد، چنانچه يك نوع رونق و منظره و شكل زيبايى را بدان مى‌بخشد. و اين بر خلاف اسجاع كاهنان است؛ زيرا اسجاع در سخن، باعث نوعى عيب، سستى و زيادى مى‌باشد، و آن خلاف حكمت است.

دليل اين مطلب اين است كه معانى كلام در اسجاع، تابع و دنباله‌رو الفاظ است. و مقصود بالذات الفاظ بوده، و معانى بر مدار آن مى‌چرخد. و معانى در آن مقصود اصلى نبوده بلكه تبعى است. و روى اين جهت، اسجاع در حقيقت، قلب حكمت و تبديل آن به ضدّ حكمت در باب دلالات است»[1].

يعنى اسجاع ضدّ، بلكه نقيض حكمت است؛ چون كلام حكيم كلامى است كه صدق خالص و نفع خالص و خير خالص است، اما كلام مسجّع، درست در برابر اين معانى و معيارها قرار دارد.

بنابراين، فواصل قرآن كريم به طور كلى، در همه جا عين بلاغت، حكمت، حسن و زيبايى است؛ چرا كه آن تنها راه و طريق فهم معانى و زيبايى مبانى و ساختمان كلام است. و قرآن كريم در اين بعد، در حد إعجاز، بلكه در نهايت درجه اعجاب و شگفتى است.

2- نظر بدر الدين زركشى در مورد تناسب فواصل آيات‌

ايشان مى‌گويد: «از جمله عوامل و مواردى كه دلالت مؤكّد بر وجود و وقوع مناسبت و تناسب آيات با همديگر دارد، همان مقاطع و فواصل آيات است. و آن عبارت است از كلمه‌ها و حروفى كه هم شكل و مثل هم باشند. و در اين گونه موارد حتما بايد لفظ با معنى، تناسب تام داشته باشد وگرنه، كلام از هم پاشيده شده و برخى از برخى ديگر خارج شده و با يكديگر بى‌ارتباط خواهد بود.

[1] در بحث اسجاع، عين سخن رمانى را خواهيم آورد و مى‌توانيد آن را در كتاب« النكت فى الاعجاز» صفحه 97 مطالعه نماييد.