نهايت خضوع و استعانت مهمات، به او متوجه ساخته و بگويند: إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ‌ اين دو جمله، كمال انقطاع از غير و رو آوردن به محبوب حقيقى دلها يعنى «اللّه» است كه عبد در پيشگاه با عظمت حقّ، از خود نشان مى‌دهد و اسباب و وسايل شفاعت را فراهم مى‌سازد.

بنابراين ضمن عرض نياز و طرح نمودن حوايج خويش، آرزوى بر آوردن حاجات و رسيدن به همه خواسته‌ها و آرزوها را داشته و رفق و مرافقت توفيق را صددرصد قرين خويش مى‌داند[1].

سوره مباركه بقره و تناسق آيات آن‌

سوره «بقره» اوّلين «سوره» نازل‌شده در مدينه است كه در طىّ چند سال، تكميل شده و در خلال و ظرف نزول آن، آيات و سوره‌هاى ديگرى نيز نازل گشته است. اين «سوره» على رغم طولانى بودنش، از يك اسلوب و نظم و ترتيبى برخوردار است كه در بدو امر، از يك مقدّمه كلّى كه مطالب و مسائل سوره، آن را ايجاب مى‌نمود آغاز شده، و سپس دعوت همگانى از همه مكلّفين عالم و سر انجام، احكامى را در زمينه‌هاى مختلف، تشريع مى‌فرمايد، به طورى كه مقدّمه، شامل بيست آيه اوّل و «دعوت» در حدود «124» آيه و تشريع كه خاتمه سوره است نيز از «142» آيه تشكيل مى‌يابد[2].

امّا مقدّمه در مورد بيان طوايف مختلف مردم و موضعگيرى آنان در برابر دعوت رسول خاتم- صلّى اللّه عليه و آله و سلم- است كه برخى در برابر نداى حق‌طلبانه قرآن كريم و حقّ صريح، كاملا خاضع‌اند. و برخى ديگر راه عناد را پيشه‌

[1] الكشاف، ج 1، ص 14.

[2] التمهيد فى علوم القرآن، ج 4، ص 169.