و لطافت و براعتى حكايت مى‌كند، و آن را از بدايع و شگفتيهاى قرآن كريم، و صناعت بلاغت علم بديع، قرارش مى‌دهد، و آيات قرآن از چنين لطافت و براعتى برخوردار است‌[1]».

نظر زمخشرى در مورد آيه 189 سوره بقره‌

زمخشرى در مورد اين مطلب، مى‌گويد:

«همين‌كه پروردگار متعال، آيات مربوط به مراسم بزرگ حج را بيان فرمود، با لطافت خاصّى به بيان يك مسئله بزرگ اجتماعى، منتقل شد، كه علاج آن از اوجب واجبات بوده، و براى جامعه، يك امر حياتى به حساب مى‌آمد. و آن همان عادت پست و رذل عرب جاهلى بود كه وقتى جهت حج، محرم مى‌شد، هرگز به چهار ديوارى يا خانه‌اى و حتى بر خيمه‌اى هم داخل نمى‌شد، بلكه اگر از ساكنان شهر يا دهى بود، از پشت ديوار يا از بام خانه، نقب و سوراخى را ايجاد مى‌نمود و از آنجا وارد خانه مى‌شد، و از همان‌جا هم خارج مى‌گرديد. و اگر چادرنشين بود، از پشت چادر، راه ورود و خروج باز مى‌كرد و هرگز از در چادر و خيمه وارد آن نمى‌شد. اين عادت، يك بدعت زشت و پستى بود كه هيچ دليل موجهى نداشت.

همين‌كه عرب جاهلى در مورد اهلّه سؤال نمود و آن در زندگى مردم عمدتا نقش داشت، ولى راجع به حج، فايده زيادى نداشت، و لذا خداوند اين فرصت را مناسب ديد و به يك موضوع مهمترى اشاره فرمود؛ اشاره به اينكه شايسته بود كه عرب جاهلى از اين موضوع مهم، سؤال نمايد تا آن عادت زشت را ترك كند، عملى كه آنان از روى جهالت، يك عمل انسانى- الهى مى‌پنداشتند با آنكه يك‌

[1] الطراز تأليف امير العلوى، ج 3، ص 14.