نوع چهارم آنكه: با «قسم» شروع شده‌اند و آن در پانزده سوره است، مشروط بر اينكه «لا اقسم» را جزء قسمها، نشماريم، وگرنه تعداد آنها هفده سوره خواهد بود و بحث اين هم پيش از اين گذشت.

نوع پنجم آنكه: با «دعا» شروع شده و آن سه سوره است:

1- سوره «مطففين»، 2- سوره «همزه»، 3- سوره «تبّت». نوع ششم آنكه: با «امر» آغاز شده و آن در شش سوره است: 1- سوره «جن»، 2- سوره «علق»، 3- سوره «كافرون». 4- سوره «توحيد»، 5- سوره «معوذتين».

نوع هفتم آنكه: با «استفهام» آغاز شده و آن شش سوره است: 1- سوره «دهر»، 2- سوره «نبأ»، 3- سوره «غاشيه»، 4- سوره «انشراح»، 5- سوره «فيل»، 6- سوره «دين».

نوع هشتم آنكه: با «شرط» آغاز شده و آنها هفت سوره مى‌باشند: 1- سوره «واقعه»، 2- سوره «منافقون»، 3- سوره «تكوير»، 4- سوره «انفطار»، 5- سوره «انشقاق»، 6- سوره «زلزال»، 7- سوره «نصر».

نوع نهم آنكه: با «لام» علّت آغاز شده و آن فقط سوره «ايلاف» است.

نوع دهم آنكه: با «خبر» محض و خالص شروع مى‌شود و تعداد آن «23» سوره است كه همان بقيه سوره‌هايى است كه نام نبرديم.[1]

بحث پايانى در خواتيم و اواخر سوره‌ها

«ابن ابى الاصبع» مى‌گويد: بر متكلم واجب و لازم است كه سخن خود را به بهترين و زيباترين مطلب و جمله، به پايان برساند؛ زيرا آخرين جمله‌اى است (از

[1] البرهان فى علوم القرآن، ج 1، ص 164- 181، الاتقان، ج 3، ص 316- 319 و معترك الاقران، ج 1، ص 79- 82.