نام کتاب : تناسب آيات نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 100
و امّا
ايطاء عبارت است از تكرار فاصله بعينه؛ مانند قول خداى سبحان:
هَلْ
كُنْتُ إِلَّا بَشَراً رَسُولًا[1] و
در دو آيه بعدى هم به همان رَسُولًا ختم شده
است[2].
ارجحيّت
مراعات تناسب آيات قرآن كريم
هيچ
ترديدى نيست كه مراعات و ايجاد مناسبت در مقاطع فواصل به طورى كه فراگير و قرآن
شمول باشد، امرى راجح و مؤكد است كه به غير آن، ارجحيّت و اولويّت دارد.
نظر
به اينكه در اعتدال نسق و ترتيب «طبيعى» كلام و حسن ايقاع آن در نفس تأثير بسزايى
دارد. از اين روست كه اگر تزاحمى ما بين مراعات تناسب و قواعد و اصول لغت باشد به
شرطى كه اصول خشك و لفظى خالص بوده و ارزش معنوى نداشته باشد، رعايت تناسب، ترجيح
داده مىشود، چنانكه در شعر و سجع و غير آن از موارد، هر كلام مرتّب و منظّم هم
قاعده همين است. پيش از اين، سخن علّامه «زمخشرى» در «كشاف» قديمش در اين رابطه
گذشت[3].
و
در ذيل نمونهاى كه در آن رعايت فواصل آيات بر مراعات قواعد متعارف لغت ترجيح داده
شده است عرضه مىشود:
1-
افزودن حروف مدّ و لين در «روىّ»[4] آيات بر
آن اساسى كه در سخن