3. در اين مصحف ميان دو سوره فيل و قريش، بسم الله الرحمن الرحيم، نيامده و آن دو، يك سوره پنداشته شده است.[1] در روايات اهل بيت (ع) نيز آمده است كه هركس در نماز، سوره فيل را بخواند بايد سوره قريش را نيز بخواند، ليكن با آوردن بسم الله الرحمن الرحيم‌[2] بين دو سوره؛ يعنى اين دو سوره قرائتا يك سوره محسوب مى‌شود، ولى از نظر ثبت در قرآن دو سوره به حساب مى‌آيد. اين روايت عكس مصحف ابى بن كعب را ثابت مى‌كند. بنابراين مصحف ابى بن كعب داراى 116 سوره بود.

4. در اين مصحف ابتداى سوره زمر با «حم» شروع شده بود و در نتيجه حواميم اين مصحف به جاى هفت سوره، هشت سوره است.[3]

5. اين مصحف با مشهور، اختلاف قرائت داشت. برخى كلمات به مترادفهاى آنها تبديل شده است: آيه 52 سوره يس‌ «قالُوا يا وَيْلَنا مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا» به صورت «من هبّنا من مرقدنا»[4] و آيه 20 سوره بقره‌ «كُلَّما أَضاءَ لَهُمْ مَشَوْا فِيهِ ...» به صورت «مرّوا فيه» يا «سعوا فيه» خوانده شده است.[5] برخى كلمات براى توضيح و تفسير آورده شده است: در آيه 196 سوره بقره‌ «فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ‌ [متتابعات‌] فِي الْحَجِّ ...» كلمه افزوده شده‌[6] براى معلوم كردن سه روز روزه متوالى است و يا در آيه 24 سوره نساء «فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَ‌ [الى اجل مسمّى‌] فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً ...» عبارت اضافه شده براى معلوم كردن اين است‌[7] كه مقصود، نكاح متعه و انقطاعى است نه دائمى و يا آيه 15 سوره طه را چنين خوانده است: «إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَكادُ أُخْفِيها [من نفسى فكيف اظهركم عليها] لِتُجْزى‌ كُلُّ نَفْسٍ بِما تَسْعى‌»[8]

همان‌طور كه درباره مصحف ابن مسعود بيان شد، نبايد گمان كرد اين بيانهاى تفسيرى در مصاحف صحابه تحريف و زيادت كلمات و يا ترديد در قرآن‌هاى موجود را به دنبال دارد؛ البته بعدها اين روش متروك شد.

مصاحف غير معروف‌

از برخى كتب قرائات برمى‌آيد كه اختلاف قرائت صحابه به دليل اختلاف در مصحفهاى‌

[1] . همان؛ ج 1، ص 64- 65.

[2] . وسائل الشيعة؛ ج 4، ابواب القراءة فى الصّلاة، باب 10.

[3] . الاتقان؛ ج 1، ص 64.

[4] . تفسير طبرسى؛ ج 8، ص 428.

[5] . الاتقان؛ ج 1، ص 47.

[6] . الكشاف؛ ج 1، ص 242.

[7] . تفسير طبرى؛ ج 5، ص 9.

[8] . ابن خالويه؛ شواذ القراءات؛ ص 87.