شد. در اين فصل از ويژگيهاى مصحفهاى عثمانى، از رسم الخط مصحف، سرمنشأ خط عربى، اختلافى كه ميان مصحفها وجود داشت و نيز از دوران تكاملى رسم الخط قرآن تا دوران چاپ قرآن بحث مى‌شود.

در فصل چهارم از قاريان قرآن و قرائات هفت‌گانه سخن مى‌رود. عوامل اختلاف در قرائت، راه تشخيص قرائت صحيح و اينكه قرائت عاصم به روايت حفص برگزيده قرائتهاست و مطابق با قرائت جمهور مسلمين از صدر اسلام تاكنون، در تمام ادوار تاريخ قرائت بوده است و اين همان قرائتى است كه داراى سند صحيح است و از امام امير المؤمنين على (ع) روايت شده است، از مباحث ديگر مطرح‌شده در اين فصل است.

در فصل پنجم مسئله تحريف مطرح مى‌شود و اينكه تمام علما و دانشمندان و محققين جهان اسلام، متفق‌القول‌اند كه هرگز قرآن دستخوش تغيير و تبديل نگشته است، نه چيزى از آن كاسته و نه بر آن افزوده شده است.

در فصل ششم درباره ترجمه قرآن سخن گفته‌ايم كه شامل اسلوب ترجمه، فتواى فقها و دانشمندان شيعه و سنى، سابقه ترجمه در اسلام و نمونه‌هايى از ترجمه‌هاى قرآن است.

اينها مسائلى است كه در اين نوشتار به بررسى آنها پرداخته‌ايم و سعى بر آن بوده است كه مطالب با كمال امانت و با اتكا بر دلايل تاريخى قابل اعتماد، آنگونه كه بوده، عرضه شود و از هرگونه جانب‌گيرى اجتناب شود، تا بدين وسيله خدمتى شايسته به جهان علم و دانش تقديم شود و در درگاه حضرت احديت مقبول افتد.

ضمنا سپاس خود را از دست‌اندركاران تحقيق و نشر و چاپ اين نوشته دريغ نمى‌دارم كه شايسته آن هستند. همچنين از فاضل محترم جناب آقاى سيد محمد على ايازى كه زحمت بررسى و بازبينى آن را بر عهده گرفتند و انصافا به گونه‌اى شايسته اين كار پرزحمت را به انجام رساندند. از درگاه خداوندى خواستاريم تا بر توفيقات همگان بيفزايد، شكر الله مساعيهم الجميلة و جزاهم الله عن العلم و اهله خير جزاء.

ان شاء الله رب العالمين.

محمد هادى معرفت‌