نام کتاب : تاريخ قرآن نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 4
تفسير قرآن،
و از عهد تدوين تفسير به تفصيل در آن سخن رفته است. در اين كتاب از تاريخ تفسير و
شناخت كتب تفسير و شرح حال مفسرين نيز سخن به ميان آمده است. اين كتاب اكنون در
دست ترجمه است.
ويژگى
كتاب حاضر در آن است كه راه اقتباس را كنار گذارده و راه تحقيق را پيش گرفته است.
سعى بر آن بوده كه تمامى مباحث آن از پژوهشى نوين با استناد بر شواهد و منابع اصيل
تاريخى برخوردار باشد. اين كتاب مشتمل بر شش فصل است و مسائل ضرورى در شناخت قرآن
در آنها مطرح شده است:
در
فصل اول از موضوعات مقدماتى، مانند وحى، شناخت وحى و امكان وحى بحث مىشود. همچنين
در اين فصل دلايلى كه در امتناع وحى اقامه شده است نقد و بررسى مىشود، به ويژه وحى
رسالى كه ارتباط مستقيم ميان خالق و برگزيده خلق است، چگونه انسانى اين شايستگى را
پيدا مىكند تا طرف پيام مستقيم حق تعالى قرار گيرد و اينكه آيا ممكن است به اين
پيام، در حال ارتباط يا پس از آن دستبرد زده شود؟ ضمنا در اين فصل از تاريخ آغاز
وحى عموما و وحى قرآنى خصوصا و چگونگى نزول وحى بر پيامبر اسلام و بازگو كردن آن
براى كاتبان وحى و چگونگى ضبط و ثبت آن و نيز شيوه كتابت در آن عهد سخن خواهيم
گفت.
در
فصل دوم از آغاز نزول قرآن و سه سال تأخير پس از آغاز نزول وحى رسالت، مدت نزول
قرآن و نزول دفعى و تدريجى آن و آراى بزرگان در زمينه نزول دفعى قرآن گفتگو خواهد
شد. از اولين تا آخرين آيه و سوره، ترتيب نزول سورهها، مكى و مدنى، معيار تشخيص
سورههاى مكى از مدنى و اينكه آيا استثنايى در آيات سور وجود دارد و از فوايد
شناخت سورههاى مكى از مدنى، سخن مىرود. همچنين از اسباب نزول و فرق ميان سبب
نزول و شأن نزول، از تنزيل و تأويل و راه شناخت اسباب نزول گفتگو مىشود.
اسامى
و نامهاى قرآن، مفهوم سوره و آيه، نام سورهها و اينكه اسامى سورهها توقيفى است
يا بر حسب اتفاق بوده و نيز اعراب نام سورهها و عدد آيات و سور از مباحث ديگر
مطرحشده در اين فصل است.
در
فصل سوم از نظم و تأليف قرآن، نظم آيهها در هر سوره و توقيفى بودن نظم آيات سخن
گفته مىشود. ضمنا از مصحفهاى صحابه ذكرى به ميان مىآيد تا دوران توحيد مصاحف در
زمان خلافت عثمان كه نوشتهها از نو جمعآورى و قرآن در يك نسخه كامل تهيه گرديد و
به نام «ام» مادر مصاحف يا «امام» پيشواى مصحفها، شناخته
نام کتاب : تاريخ قرآن نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 4