از طريق شناخت سوره‌هاى مكى از مدنى است و از هدفهاى مهم فرهنگى است. انسان پيوسته در اين جستجوست تا هر حادثه تاريخى را بشناسد، در چه زمانى و در كجا اتفاق افتاده، عوامل و اسباب پديدآورنده آن چه بوده است؛ بدين طريق علم تاريخ به وجود آمده است؛ بنابراين دانستن سوره‌ها و آيه‌هاى مكى و تشخيص آنها از آيه‌ها و سوره‌هاى مدنى از اهميت بسزايى برخوردار است.

2. فهم محتواى آيه در استدلالهاى فقهى و استنباط احكام نقش اساسى دارد؛ چه بسا آيه‌اى به ظاهر مشتمل بر حكم شرعى است، ولى چون در مكه نازل شده و هنگام نزول، هنوز آن حكم تشريع نشده بود، بايد يا راه تأويل را پيش گرفت يا به گونه ديگر تفسير كرد؛ مثلا مسئله تكليف كافران به فروع احكام شرعى مورد بحث فقهاست و بيشتر فقها، آنان را در حال كفر، مكلف به فروع نمى‌دانند و در اين زمينه دلايل و روايات فراوانى در اختيار دارند، ولى گروه مخالف (كسانى كه كافران را در حال كفر مكلف به فروع مى‌دانند) به آيه هفت سوره فصّلت تمسّك جسته‌اند، آنجا كه مشركان را به دليل انجام ندادن فريضه زكات مورد نكوهش قرار داده است. غافل از اينكه سوره فصلت مكى است و فريضه زكات در مدينه تشريع شده است؛ يعنى هنگام نزول آيه يادشده، زكات حتى بر مسلمانان هم واجب نبوده است؛ پس چگونه مشركان را مورد عتاب قرار مى‌دهد؟ اين آيه دو تأويل دارد:

اول. مقصود از زكات در اينجا تنها اداى صدقات بوده است كه مشركان از آن محرومند.

دوم. مقصود، محروميت از اداى زكات است و آن بدان جهت است كه كفر مانع آنان شده است و اگر ايمان داشتند، از اين فيض محروم نبودند؛ زيرا شرط صحت صدقه قصد قربت است كه كافران از انجام آن عاجزند.[1]

3. در استدلالات كلامى، آيات مورد استناد مخصوصا آياتى كه درباره فضايل اهل بيت نازل شده- بيشتر مدنى است، چون اين مباحث در مدينه مطرح بوده است.

برخى آن سوره‌ها يا آيات را مكى دانسته‌اند كه در آن صورت نمى‌تواند مدرك استدلال قرار گيرد. بنابراين شناخت دقيق مكى و مدنى بودن سوره‌ها و آيات يكى از ضروريّات علم كلام در مبحث امامت است. مثلا برخى تمام سوره دهر را مكى دانسته‌اند و گروهى‌

[1] . رجوع كنيد به: تفسير طبرسى؛ ج 9، ص 4- 5 و الميزان؛ ج 17، ص 383- 384.