اين تفسير مورد عنايت علما و دانشمندان اسلامى بوده است.

نظام الدين حسن بن محمد قمى نيشابورى (متوفاى 728) تفسيرى به نام غرائب القرآن و رغائب الفرقان به عربى نوشته است كه نخست آيه‌ها را به فارسى ترجمه مى‌كند، سپس تفسير را به عربى مى‌آورد. اين تفسير به تفسير نيشابورى معروف است. مفسر ابتدا به تفسير ظاهرى سپس به تفسير باطنى و تأويل مى‌پردازد. اين شيوه به اين تفسير لطافت خاصى داده است. اين تفسير شريف در مصر به چاپ رسيده و متأسفانه قسمت فارسى آن را حذف كرده‌اند؛ ولى نسخه‌هاى چاپ‌شده در هند و ايران، با اين ترجمه همراه است.

بررسى ترجمه‌هاى قرآن‌

قبل از بررسى قوت و ضعف ترجمه‌هاى موجود لازم است مرورى به شرايط ترجمه مطلوب بكنيم تا بتوانيم ملاك و معيارى براى قضاوت ارائه دهيم. اهم شرايط ترجمه مطلوب را در ذيل دو عنوان شرايط ترجمه و شرايط مترجم مى‌آوريم:

شرايط ترجمه‌

گفتيم ترجمه انتقال مفهومى از زبانى به زبان ديگر با رعايت دقايق و ظرايف هر دو زبان است و هرچه متن اصلى دقيق‌تر و پرمحتواتر باشد بايد ترجمه به همان نسبت از دقت بيشتر برخوردار باشد و اگر متن اصلى متنى باشد كه از جانب خالق هستى براى هدايت خلق فروفرستاده شود بايد ترجمه آن، چنان جامعيت داشته باشد كه ضمن انتقال مفاهيم والاى موجود در متن اصلى از اظهار نظر شخصى و استنباطات بدون دليل معتبر كه هر آن احتمال بروز اشتباه را قوت مى‌بخشد، مصون و محفوظ باشد.

ازاين‌رو براى ترجمه مطلوب قرآن شرطهاى زير را بايد در نظر گرفت:

1. بايد با دقت تمام محتواى هر آيه با دلالتهاى لفظى آن، چه اصلى و چه تبعى، مورد عنايت قرار گيرد و دلالتهاى عقلى آيه كه نياز به استدلال دارد به تفسير واگذار شود.

2. بايد با انتخاب نزديكترين معانى و مناسب‌ترين قالب در زبان مقصد، معنى و مفهوم كامل آيه در متن ترجمه‌شده ظاهر شود و اگر حسب ضرورت نياز به افزودن مطلبى يا واژه‌اى باشد، بايد آنها را در داخل قلاب قرار داد.

3. ترجمه قرآن بايد زير نظر هيئت متخصصى باشد كه به علوم مختلف دينى اشراف كافى داشته باشند تا متن مترجم از خطا و انحراف مصون باشد.