از اخباريون افراطى- كه در زمره شاخصين علماى شيعه قرار نگرفته‌اند- در اين زمينه مطالبى را گفته‌اند كه نبايد به حساب شيعه گذاشت.

اگر بخواهيم بزرگان علماى اماميه را به دو دسته محققين و محدثين،[1] تقسيم كنيم بايد بگوييم محقّقين از روز نخست تاكنون، بالاتفاق شبهه تحريف را مردود شمرده‌اند و محدثين نيز از دوران رئيس المحدثين ابو جعفر صدوق تا زمان خاتم المحدثين شيخ حرّ عاملى و نيز محدّث كاشانى، همه با محققين همراه بوده و منكر تحريف بوده‌اند. صرفا از سده يازدهم گروهى به نام اخباريون كه جايگزين محدثين شدند، مسأله تحريف را مطرح ساختند و اين غائله را برپانمودند، بنابراين نبايد اين سخن ناصواب را به همه شيعيان نسبت داد.

در اينجا براى اثبات ادعاى فوق سخنانى از بزرگان را به عنوان شاهد مى‌آوريم:

1. شيخ المحدثين ابو جعفر محمد بن علىّ بن الحسين بن بابويه صدوق (متوفاى 381) در رساله اعتقادات چنين مى‌گويد: اعتقاد ما بر اين است قرآنى كه بر پيغمبر اكرم (ص) نازل گرديده، همين قرآن موجود است كه در دست مردم قرار دارد با 114 سوره، بى‌كم‌وكاست و هركس به ما نسبت دهد كه قرآن را بيش از اين مى‌دانيم، دروغگوست.[2]

2. عميد طائفه محمد بن محمد بن نعمان، معروف به شيخ مفيد (متوفاى 413) در كتاب پرارج خود، اوائل المقالات، مى‌گويد: برخى از اهل امامت بر اين باورند كه از قرآن هرگز چيزى كم نشده است، نه كلمه و نه آيه و نه سوره‌اى؛ به جز آنچه در مصحف على (ع) بوده و عنوان شرح و تفسير را داشته است. آنگاه گويد: اين قول، نزد من به حقيقت نزديكتر است از قول كسانى كه گفته‌اند برخى كلمات از قرآن افتاده و رأى من همان است و اما زيادت در مصحف، هرگز نبوده و نيست و اين مطلب، اجماعى علماست؛ زيرا اگر افزوده شدن سوره‌اى مورد نظر باشد با مسئله اعجاز منافات دارد و اگر

[1] . فرق ميان محققين و محدثين در آن است كه محقّقين در احكام شرع اجتهاد را روا مى‌دارند و انديشه عقلى را در شناخت معارف دين دخيل مى‌دانند، ولى محدثين، صرفا پيرو احاديث وارده از معصومين بوده، تمامى اصول و فروع دين را طبق آن بررسى مى‌كنند. ولى اين دقت را روا مى‌دارند كه در استناد به روايات روش اتقان را در پيش گيرند و هرگز در اين راه سستى و تساهل از خود روا نمى‌دارند.

محققين در اجتهاد و اظهار رأى و نظر خود را آزاد مى‌دانند و پيوسته رهنمودهاى خرد و انديشه را پيشرو خود قرار داده‌اند، برخلاف محدثين كه فقط به ظواهر احاديث وارده تمسك مى‌جويند به شرط آنكه در انتخاب آن دقت شده و از راه صحيح به دست آمده باشد.

[2] . رجوع كنيد به: اعتقادات صدوق همراه با شرح باب حادى عشر؛ ص 93- 94.