مصحف اولى بدين گونه رسم شده بود «غيبت الجب»؛ لذا هركس طبق اجتهاد خود آن را جمع يا مفرد خوانده و دلايل قرائت خود را مشروحا بيان داشته است.[1]

خلاصه، اين گونه عوامل- كه به برخى اشاره شد- موجب گرديد كه قرّاء بر سر رسيدن به قرائت، با هم اختلاف كنند و هريك طبق اجتهاد خود و دلايلى كه در دست دارد، قرائت خود را توجيه نمايد.

قرّاء سبعة و راويان آنها

به دلايلى كه ذكر شد قرائت قرآن بين قاريان در مواردى اختلافى بود و تعداد قاريان در طى ساليان متمادى افزايش مى‌يافت تا اينكه ابن مجاهد از بين كليه قرائات، هفت قرائت را برگزيد كه هر كدام دو راوى دارند:

1. ابن عامر. عبد الله بن عامر يحصبى (متوفاى 118) قارى شام. دو راوى او هشام بن عمّار (153- 245) و ابن ذكوان (173- 242) هستند كه هرگز ابن عامر را درك نكرده‌اند.

2. ابن كثير. عبد الله بن كثير دارمى (متوفاى 120) قارى مكه. دو راوى او بزّى (170- 250) و قنبل (195- 291) هستند كه هرگز او را درك نكرده‌اند.

3. عاصم. عاصم بن ابى النجود اسدى (متوفاى 128) قارى كوفه. دو راوى او حفص بن سليمان- پسرخوانده او- (90- 180) و شعبة ابو بكر بن عيّاش (95- 193) هستند. حفص قرائت عاصم را دقيق‌تر و مضبوطتر مى‌دانست و قرائت عاصم به وسيله او منتشر شده و تا امروز متداول است و همين قرائتى است كه در اكثر كشورهاى اسلامى رايج است.

4. ابو عمرو. ابو عمرو بن علاء مازنى. نام او زبان (متوفاى 154) قارى بصره. دو راوى او دورى حفص بن عمر (متوفاى 246) و سوسى صالح بن زياد (متوفاى 261) هستند كه او را درك نكرده‌اند و به واسطه يزيدى قرائت را از او گرفته‌اند.

5. حمزة. حمزة بن حبيب زيّات (متوفاى 156) قارى كوفه. دو راوى او خلف بن هشام (150- 229) و خلّاد بن خالد (متوفاى 220) كه قرائت را با واسطه از او گرفته‌اند.

6. نافع. نافع بن عبد الرحمن الليثى (متوفاى 169) قارى مدينه. دو راوى او

[1] . الكشف عن وجوه القراءات السبع؛ ج 2، ص 5.