مى‌كند كه سال آغاز يكى كردن مصاحف، سال بيست و پنجم هجرى بوده است. موضوع ديگر آنكه، تنها ابن اثير پيشنهاد حذيفه را براى يكى كردن مصاحف، از حوادث سال سى‌ام هجرى ذكر نموده است و نقل او به گونه‌اى است كه نمى‌توان تأييد كرد كه از يك سند تاريخى اخذ كرده باشد.

از طرف ديگر، بايد ذكر تاريخ رويدادهاى مهم از روى تحقيق و بررسى باشد. طبرى خود به تاريخهايى كه ذكر شده، چندان اعتماد نمى‌كند و احيانا در تاريخ وقوع رويدادى ترديد مى‌كند، مانند جنگ نهاوند كه تاريخ وقوع آن را، به طور قطعى نقل نمى‌كند و آن را از حوادث سال هجده و يا سال بيست و يك ذكر مى‌كند.[1]

بنابراين براى شناخت دقيق تاريخ يك حادثه، نمى‌توان صرفا به آنچه مورخان نقل كرده‌اند، اعتماد كرد و لازمه اعتماد به تاريخ صحيح وقوع يك واقعه، تحقيق و بررسى از جوانب مختلف است.

مراحل انجام برنامه‌

كميته يكى كردن مصاحف در انجام مأموريت خود سه مرحله اساسى را طى كرد:

1. جمع‌آورى منابع و مآخذ صحيح براى تهيه مصحف واحد و انتشار آن بين مسلمانان.

2. مقابله مصحفهاى واحد با يكديگر، به منظور حصول اطمينان نسبت به صحت آنها و عدم وجود اختلاف بين آنها.

3. جمع‌آورى مصحفها و يا صفحه‌هايى كه قرآن در آنها ثبت شده بود از جميع بلاد اسلامى و محو و نابود كردن آنها.

و بالاخره الزام همه مسلمانان به قرائت اين مصحف و منع آنان از تمسك به مصحفها و قرائتهاى ديگر. كميته يكى كردن مصاحف، در اين مراحل سه‌گانه، دقت لازم را به كار نبرد و در انجام وظايف خود مسامحه كرد، بخصوص در مرحله دوم (مقابله مصاحف) كه نيازمند دقّت و تحقيق بسيار بود.

در مرحله جمع‌آورى مصحفها و محو آنها، عثمان به اين نحو عمل كرد كه افرادى‌

[1] . تاريخ طبرى؛ ج 4، ص 114.