ابى معيط بر كوفه فتح شد و وليد از جانب عثمان به ولايت كوفه نصب شده بود.[1]

ثانيا، جنگ عبد الرحمن بن ربيعة در سال بيست و دوم واقع شده و كسى كه با او بوده حذيفة بن اسيد غفارى بوده و نه حذيفة بن يمان عبسى.[2]

ثالثا، در سال سى‌ام، سعيد به جاى وليد به حكومت كوفه منصوب شد و او در اين وقت، براى جنگ طبرستان آماده مى‌شد و ابن زبير و ابن عباس و حذيفه در اين جنگ همراه او بودند[3] و سعيد تا سال سى و چهارم به مدينه بازنگشت و در سال بعد، عثمان به قتل رسيد؛[4] بنابراين با توجه به اينكه سعيد، عضو كميته يكى كردن مصحفها بوده است، اگر آغاز كار كميته در سال سى‌ام بوده باشد، با حوادث ذكرشده تطبيق نمى‌كند و نيز با عضويت ابن زبير و ابن عباس در آن كميته سازگار نيست.

رابعا، ذهبى نقل كرده كه ابىّ بن كعب در سال سى‌ام درگذشته است. او اضافه مى‌كند كه واقدى گفته است: اين موضوع مسلم است كه ابىّ بن كعب قرآن را بر اعضاى كميته املا مى‌كرده و او مرجع اوليه اعضاى كميته در مقابله نسخه‌ها بوده است.[5]

خامسا، حديث يزيد نخعى كه قبلا نقل شد، حكايت مى‌كند كه اين موضوع قبل از سال سى‌ام اتفاق افتاده است. در كلام ابن حجر نيز آمده كه اين واقعه در ابتداى ولايت وليد بر كوفه اتفاق افتاده است‌[6] و ولايت وليد بر كوفه در سال بيست و ششم و به روايت سيف، در سال بيست و پنجم بوده است.[7]

سادسا، استوارترين دليل بر اينكه تاريخ آغاز يكى كردن مصاحف به سال بيست و پنجم بوده، روايت ابن ابى داود از مصعب بن سعد است كه مى‌گويد: عثمان هنگام اقدام به جمع‌آورى قرآن، در خطبه‌اى اعلام كرد: پانزده سال است كه پيامبرتان در گذشته است و شما درباره قرآن دچار اختلاف شده‌ايد، من تصميم گرفته‌ام از تمام كسانى كه قسمتى از قرآن را از پيامبر (ص) شنيده‌اند بخواهم كه آن را براى من نقل كنند و در اختيارم بگذارند.[8]

با توجه به درگذشت پيامبر (ص) به سال دهم هجرى، خطبه عثمان بوضوح تأييد

[1] . فتح البارى؛ ج 9، ص 13- 14.

[2] . تاريخ طبرى؛ ج 4، ص 155.

[3] . همان، ج 4، ص 269- 271.

[4] . همان؛ ج 4، ص 330 و 365.

[5] . ذهبى؛ ميزان الاعتدال؛ ج 2، ص 84 و رجوع كنيد به: طبقات ابن سعد؛ ج 3، قسمت 2، ص 62.

[6] . فتح البارى؛ ج 9، ص 13- 14.

[7] . تاريخ طبرى؛ ج 4، ص 251.

[8] . مصاحف سجستانى؛ ص 24.