ممكن است برخى، به اشتباه، گمان كنند كه اين آيه مى‌گويد: «مؤمن در ظلمات است و خدا او را در نور مى‌آورد و كافر در نور است و خدا او را وارد ظلمات مى‌كند»؛ حال‌آنكه، همان گونه كه اشاره شد، ظلماتى كه در اين آيه مطرح است، به معناى گره‌هاى مادى و معنوى زندگى مى‌باشد.

انسان پيوسته در زندگى بر سر دو راهى قرار مى‌گيرد. انسان مؤمنى كه در زندگى بر خدا توكل مى‌كند و مشمول توجه ويژه پروردگار است، در اين دوراهى‌ها لحظه‌اى درنگ نمى‌كند. هنگام پيش آمدن ترديدها، در ذهن او جرقه‌اى مى‌خورد و راه براى او روشن مى‌شود. در مقابل، كافر حتى اگر در زندگى‌اش، در ظاهر، به بن‌بستى برخورد نكند، اما چون تحت ولايت طاغوت است، منحرف مى‌شود و در سنگ و كلوخ مى‌افتد.

3. وَ الَّذِينَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدىً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ‌[1]؛ «و آنان كه به هدايت گراييدند [خدا] آنان را هرچه بيشتر هدايت بخشيد و [توفيق‌] تقوا به آن‌ها داد».

حقيقت تقوا

تقوا به معناى بينشى درونى است كه انسان به وسيله آن راه درست را تشخيص مى‌دهد و آن را انتخاب مى‌كند. خداوند به كسانى كه در راه هدايت كوشيده‌اند، بينشى مى‌دهد كه با آن بينش مى‌توانند خوبى‌ها را از بدى‌ها تشخيص دهند و راه درست را انتخاب كنند.

مولا امير مؤمنان عليه السّلام مى‌گويند: «قالت الحكمة: من أرادني فليعمل بأحسن ما علم»[2]؛ «حكمت‌[3] گفت: هركس من را مى‌خواهد پس به بهترين آنچه مى‌داند عمل كند».

[1] . محمد، 17.

[2] . اين روايت فقط در مقدمه تفسير راغب اصفهانى، ص 95 وجود دارد. راغب اصفهانى از دانشمندان بزرگى است كه در فقه، تفسير و لغت سررشته دارد. وى اولين شخصى است كه كتابى در زمينه واژه‌هاى قرآنى نوشت. او در اين كتاب به صورت اجتهادى به بيان واژه‌هاى قرآن پرداخته است. علامه طباطبايى درباره كتاب او مى‌گويد:« يكى از معجزه‌هاى قرآن، كتاب مفردات راغب اصفهانى است».

[3] . حكمت همان بينش الهى است.