باطنى و اصلى خود يكجا بر قلب پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرود آمد. سپس تدريجاً با وجود ظاهرى خود در فاصله‌هاى زمانى و در مناسبت‌هاى گوناگون در مدت نبوت نازل گرديد»[1].

البته اين‌گونه تأويلات، از يك نوع لطافت و ظرافتى برخوردار است كه به شرط داشتن سند اثباتى، مى‌تواند كاملًا مناسب باشد. به هر جهت تمام اين نظريات جاى بحث دارند؛ اما نظريه‌اى كه بيش از همه به واقعيت نزديك است و با ظاهر قرآن هماهنگى دارد، همان نظر اول- نظر شيخ مفيد- است كه شروع نزول قرآن را از شب قدر و در ماه مبارك رمضان مى‌داند.

پرسش‌

1. آغاز نزول قرآن در چه شبى بوده است و حكمت تدريجى بودن نزول قرآن را چيست؟

2. اولين آيه‌اى كه بر پيامبر صلى الله عليه و آله با عنوان قرآن نازل گرديد چه آيه‌اى و در چه سالى بود؟

3. دوران فترت در نزول قرآن چه دورانى است و اين دوران با چه آيه آغاز و به چه آيه‌اى ختم مى‌شود؟

4. چگونه نزول قرآن يا آغاز نزول آن در شب قدر بوده در حالى كه بعثت پيامبر صلى الله عليه و آله در 27 رجب با پنج آيه اول سوره علق بوده است؟

5. چرا به سوره حمد، فاتحةالكتاب مى‌گويند؟

6. چگونه نزول قرآن در شب قدر انجام گرفته در حالى كه قرآن در مدت بيست سال به تدريج و در مناسبت‌هاى گوناگون نازل شده است؟ سه نظريه را بنويسيد.

7. نظر شيخ مفيد در مورد دفعى و تدريجى بودن نزول قرآن چيست؟

[1] . الميزان؛ ج 2، ص 16- 15.