كالبد حيات بشرى ارائه كرد. براساس اين ترسيم، دين درصدد است با ارائه عناصرى جهان‌شمول، حيات آدمى را در راستاى كمال و سعادت واقعى سامان بخشد. با اين وصف، «مديريت» از ديدگاه اسلام، ساماندهى تمام نيروهاى بالفعل و بالقوه جامعه در جهت آرمان‌ها و اهداف متعالى دين است و در اين امر، افزون بر هدايت‌هاى ماندنى الهى، به دانشهاى متغيّر بشرى و دستاوردهاى خرد آدمى نيز نياز است. اين دانشها كه به يارى تجربه و تعقّل فراهم آمده، انسان را براى شناخت موقعيت و تشخيص ويژگى‌هاى متغيّر حوادث مختلف آماده مى‌سازد. امّا هنگامى اين آمادگى به بهره‌ورى بهينه خود مى‌رسد كه در تحت اشراف و هيمنه عناصر جهان‌شمول دينى به كار گرفته شود. از اين‌رو، مديريت فقهى، و به بيان بهتر و دقيقتر «مديريت دينى» نه‌تنها «علم» را انكار نمى‌كند و تعارضى با «مديريت علمى» ندارد، بلكه بر ضرورت به كارگيرى بهينه از آن تأكيد مى‌ورزد.

از سوى ديگر، گاه اين توهّم پيدا مى‌شود كه «مديريت فقهى» با زير پا گذاشتن دستاوردهاى علم، مسيرى مخالف دانش آدمى و خرد او طى مى‌كند و در تعارض آشكار با «مديريت علمى» قرار دارد. اين تنافى گاه به گونه‌اى مطرح مى‌شود كه گويا «اداره جامعه براساس ارزشهاى دينى» با «به كارگيرى دانش بشرى» در تناقضى غير قابل اجتناب قرار دارد. درحالى‌كه اگر چنين مطلبى صحيح باشد، يا بايد به كلى امكان ساماندهى جامعه در راستاى ارزشهاى‌