1. تسلط بر نفس‌

نخستين اثر «عبوديت»، تسلط انسان بر خواهش‌هاى نفسانى است، در نتيجه اين تسلّط «نفس اماّره» مهار شده و روح انسانى بر نفس، ولايت پيدا مى‌كند و فرد از نظر كمال روحى به پايه‌اى مى‌رسد كه مى‌توانداختيار «نفس اماره» را به دست گيرد. يك چنين فردى بر نفس و خواهش‌هاى آن تسلط دارد، و اختياردار مى‌گردد. به اين مرحله از كمال، «ولايت بر نفس» مى‌گويند.

در آيات قرآن به اين مرحله اشاره شده است چنان‌كه مى‌فرمايد:

... إنّ الصّلاة تنهى عن الفحشاء و المنكر ....[1] «نماز انسان را از بدى‌ها و منكرها مى‌دارد».

يعنى نماز، در انسان حالتى پديد مى‌آورد كه در پرتو آن خود نمازگزار از گناه باز مى ماند.

همچنين مى‌فرمايد:

... كتب عليكم الصّيام كما كتب على الّذين من قبلكم لعلّكم تتّقون.[2]

[1] عنكبوت/ 45.

[2] - بقره/ 183.