و توجيه عقلى نمى‌باشد. از ظرف ديگر محتوا و قالب اين اناجيل است كه بيشتر شبيه كتاب سيره و بيان داستان حضرت عيسى عليه السّلام است تا كتاب آسمانى و وحى الهى.[1] و اصولا خود مسيحيان نيز از ادوار كهن بر اين عقيده‌اند كه اناجيل معروف، نه وحى الهى، بلكه نوشته‌هاى حواريون- انجيل اول و چهارم- و حواريون حواريون- دو انجيل ديگر- مى‌باشد.[2] دانشمند معاصر «توماس ميشل» مى‌نويسد:

مسيحيان معتقدند كه خداوند كتاب‌هاى مقدس را به وسيله مؤلفانى بشرى نوشته است ... اصولا مسيحيان نمى‌گويند كه خداوند كتاب‌هاى مقدس را بر مؤلفان بشرى املاء كرده بلكه معتقدند كه او به ايشان براى بيان پيام خداوند به شيوه خاص خودش و همراه با نگارش مخصوص و سبك نويسندگى ويژه هريك، توفيق داده است.[3] در واقع و تا آنجا كه تاريخ نشان مى‌دهد مسيحيان هرگز براى حضرت عيسى عليه السّلام به كتابى قائل نبوده‌اند و اناجيل را صرفا بيانگر سيره و سخنان وى مى‌دانسته‌اند كه متّى، مرقس، لوقا و يوحنا آنها را نوشته‌اند.[4] توماس ميشل مى‌افزايد:

مسيحيان نمى‌گويند عيسى كتابى به نام انجيل آورد ... مسيحيان عيسى را تجسم وحى الهى مى‌دانند و به عقيده آنان وى نه حامل پيام بلكه عين پيام بوده است.[5] و اين در حالى است كه براساس نصوص صريح قرآن، انجيل كتابى بوده است كه براساس وحى الهى بر حضرت عيسى عليه السّلام نازل شده است:

[1] - ر. ك: مهدى هادوى تهرانى، ولايت و ديانت، ص 38.

[2] - ر. ك: حسين توفيقى، آشنايى با اديان بزرگ، ص 161.

[3] - ميشل توماس، كلام مسيحى، ترجمه حسين توفيقى، ص 26.

[4] - توفيقى، همان، ص 164.

[5] - ر. ك: ميشل توماس، همان، ص 49.