عوامل مهمى است كه امام عليه السّلام خود به آنها اشاره فرموده‌اند: از جمله آن عوامل، حفظ دين نوپاى اسلام در برابر خطرات متعدد مى‌باشد كه در دوران بسيار حساس بعد از رحلت پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله اساس اسلام را تهديد مى‌كرد. حضرت در اين خصوص مى‌فرمودند:

فأمسكت يدى حتى رأيت راجعة الناس قد رجعت عن الإسلام، يدعون إلى محق دين محمد صلّى اللّه عليه و اله فخشيت إن لم أنصر الإسلام و أهله أن أرى فيه ثلما أو هدما، تكون المصيبة به عليّ أعظم من فوت ولايتكم التي إنّما هي متاع أيّام فلائل.[1] عامل ديگر، جلوگيرى از كشتار و بيزارى از به راه افتادن خون‌ريزى در ميان مسلمانان مى‌باشد كه امام عليه السّلام مى‌فرمايند:

إنّ الله لمّا قبض نبيّه، استأثرت علينا قريش بالأمر، و دفعتنا عن حقّ نحن أحقّ به من الناس كافّة، فرأيت أنّ الصّبر على ذلك أفضل من تفريق كلمة المسلمين، و سفك دمائهم. و الناس حديثو عهد بالإسلام، و الدّين يمخص محض الوطب، يفسده أدنى وهن، و يعكسه أقلّ خلف.[2] حضرت در ترسيم عزم قاطع و تلاش‌هاى پيوسته خود براى حفظ وحدت و يكپارچگى امت اسلامى فرمودند:

[1] -« من دست بازكشيدم، تا آن‌جا كه ديدم گروهى از اسلام بازگشته، مى‌خواهند دين محمد صلّى اللّه عليه و اله را نابود سازند؛ پس ترسيدم كه اگر اسلام و طرف‌دارانش را يارى نكنم رخنه‌اى در آن بينم، يا شاهد نابودى آن باشم كه مصيبت آن بر من سخت‌تر از رها كردن حكومت بر شماست، كه كالاى چند روزه دنياست.» نهج البلاغه، نامه 62.

[2] -« چون خداوند پيامبرش را نزد خويش برد، قريش با خودكامگى بر ضدّ ما به پاخاست و ما را از حقى كه بدان از همگان سزاوارتر بوديم، بازداشت. پس چنان ديدم، كه شكيبايى و بردبارى بر آن، بهتر از پراكنده ساختن مسلمانان و ريختن خون ايشان است؛ زيرا مردم تازه‌مسلمان بودند و دين هم‌چون مشك آكنده از شير بود كه كمترين غفلتى، آن را تباه مى‌كرد و كوچك‌ترين تخلّفى، آن را واژگون مى‌ساخت.» ابن ابى الحديد، شرح نهج البلاغه، ج 1، ص 308.