حالت اساسى «صحيح»؛ «اشتباه» و يا «نيمه صحيح و نيمه اشتباه» باشد.

استدلال مى‌كند در حالت اول با سركوب يك عقيده صحيح عملًا بشر از رسيدن به حقيقت محروم شده است در حالت دوم نيز سركوب عقيده جايز نيست چرا كه در نتيجه اصطكاك حق و باطل سيماى حقيقت زنده‌تر و روشن‌تر ديده مى‌شود. هر عقيده‌اى به هر ميزان هم كه محكم و با ثبات باشد اگر به طور متوالى مورد بحث و تعمق قرار نگيرد مردم آن را به چشم ايمانى مرده و نه حقيقتى زنده خواهند نگريست. در حالت سوم يعنى زمانى كه از بين دو عقيده متضاد كه با هم اصطكاك پيدا كرده‌اند هر كدام فقط پاره‌اى از حقيقت را پوشاند ه‌اند عقيده ثالثى كه با هيچگدام از آن دو هماهنگى كامل ندارد لازم است تا پاره‌هاى حقيقت را از ميان دو انديشه متضاد بيرون بكشد و آنها را به هم وصل كند و سپس مجموعه را به صورت انديشه‌اى جديد در اختيار بشريت بگذارد. جان استوارت ميل در خصوص اين نگرش و تأثير آن بر جامعه در پذيرش حقيقت مى‌نويسد:

«عقيده‌اى ممكن است پاره‌اى از حقيقت را در برگرفته باشد چون عقيده رايج زمان هيچ وقت حقيقت كل نيست و اگر هم باشد برحسب تصادف است در اين صورت تنها در اثر برخورد عقيده‌هاى متضاد است كه مى‌توان بازمانده حقيقت را به دست آورد. حتى به فرض اينكه عقيده پذيرفته شده نه تنها حقيقت بلكه كل حقيقت باشد مادام كه نتواند به سختى مورد تعرض و چون و چرا قرار گيرد مادام كه عملًا در معرض چون و چرا قرار نگرفته است نحوه قبول شدنش بى‌طرفانه نيست. به اين معنى كه اكثريت كسانى كه آن را مى‌پذيرند به اصول و معتقداتى ايمان پيدا مى‌كنند كه مبانى منطقى‌اش را درك و احساس نكرده‌اند و نه تنها اين نقص دامن‌گير عقيده است بلكه مفهوم خود آن عقيده در معرض اضمحلال كلى يا لااقل در معرض اين خطر قرار دارد كه به تدريج از باقى گذاشتن اثر حياتى در رفتار و خصلت بشرى محروم گردد. اصول و فروغ عقيده كم‌كم به محفوظات رسمى در مى‌آيند يعنى در حقيقت به انديشه‌اى تبديل مى‌شوند كه خود منشأ اثرى نيست در حالى كه صحن تفكر بندگان را همچنان اشغال كرده و مانع از نمو هر گونه اعتقاد حقيقى كه از آب و گل براى بشرى مى‌رويد شده است». (استوارت ميل، 1363، صص 141- 140)