اجتماعى و فكرى انقلاب معطوف شد. اما به تدريج نگاه‌ها به سطوحى عميق‌تر كشيده شد و مبانى نظرى انديشه سياسى اسلام به‌طور كلى و انديشه سياسى شيعه به‌طور خاص مورد توجه قرار گرفت. در اين ميان نظريه‌پردازى‌هاى بسيار در مورد ابعاد مختلف انديشه سياسى شيعه و نيز راهكارهاى عملى پياده‌سازى اين انديشه‌ها در حوزه عمومى مطرح شد.

در اين مختصر سعى بر آن است كه با تشريح بنيان‌هاى كلى انسان شناسى اسلامى، مؤلفه‌هاى نظرى مردمسالارى اسلامى را كه بديلى براى دموكراسى ليبرال به‌شمار مى‌رود، مورد بررسى قرار دهيم. به اين منظور ابتدا با تبيين مؤلفه‌هاى انسان‌شناسى ليبراليسم نشان مى‌دهيم كه چگونه قرار گرفتن اين اصول در كنار ارزش‌هاى اخلاقى اين انديشه به اتخاذ دموكراسى به‌عنوان شيوه تنظيم روابط سياسى در جامعه ليبرال مى‌انجامد. در ادامه به شيوه‌اى مشابه و با نگرشى تطبيقى به بازسازى نظريه‌مردمسالارى دينى خواهيم پرداخت. در اين قسمت انسان‌شناسى اسلام بر پايه دو اصل «خداجويى» و «كرامت انسانى» باز تعريف مى‌شود. دين اسلام با پذيرش اصل «كرامت انسانى» امكان طرح نظريه مردمسالارى دينى را كه در آن تصميم‌سازى‌ها در عرصه اجتماعى بر پايه دو مؤلفه خدا و انسان صورت مى‌گيرد، مورد تأييد قرار مى‌دهد.

1. مبانى انسان‌شناختى دموكراسى ليبرال‌

در اين قسمت سعى داريم ضمن بازسازى انديشه ليبراليسم، رويكرد انسان‌شناختى اين انديشه را نيز بازكاويم و در ادامه به مقايسه تعريف انسان در اين انديشه و انديشه اسلام بپردازيم. در بيان اصول ليبراليسم سه دسته اصول بنيادين بررسى شده است. نخستين اصل بنيادينى كه به‌عنوان اصل‌الاصول اين انديشه و نقطه عزيمت آن دانسته مى‌شود، فردگرايى است. دومين دسته از اصول شامل ارزش‌هايى مى‌شود كه محتواى هنجارى‌[1] ليبراليسم را مى‌سازند. اين ارزش‌هاى سه‌گانه آزادى، برابرى و مدارا هستند. اصول دسته سوم در واقع ملزومات نظرى چهار اصل اول محسوب مى‌شوند و راهكارهاى عملى‌اى هستند كه ليبرال‌ها

[1] -Normative