سياسى مردم در چارچوب شريعت تلقى شده بود- فراهم گرديده است.

بررسى واژگان و بازشناسى مفاهيم‌

نصوص دينى‌

در انديشه سياسى شيعه همواره نصوص دينى، نقش‌آفرين و در مركز دايره آن قرار دارند، زيرا نصوص و متون دينى حافظه تاريخى شيعيان را پيرايش كرده و پالايش داده‌اند. بنابراين ضرورى است پيش از پرداختن به مسأله مردمسالارى دينى به مفهوم نص در ادبيات دينى و سياسى اشاره كنيم، البته وجوه سياسى اين متون وضعيت ويژه‌اى دارند كه تفاسير و قرائت مختلفى را برتابيده است.

نصوص مجموعه‌اى از متون وحيانى هستند كه در كاربرد قرآنى، آخرين شريعت آسمانى تلقى شده است. البته پيشينيان اصطلاح نص را صرفاً در بخش معينى از متون دينى قصد مى‌كردند كه صريح در معنا بوده و با نفى هرگونه احتمال خلاف، مستغنى از تفسير بوده است. نص در انديشه مسلمانان ادامه نبوت مى‌باشد و در واقع براى جبران نابسامانى‌هاى عقل آمده است. در انديشه شيعه نص بايد زبان ناطقى داشته باشد و به اين ترتيب استقرار نوعى از امامت را دنبال نمايد.

در دانش فقه اسلامى شيعيان پذيرفته‌اند كه اساساً عقل ضرورت نص را پذيرفته است و نيز عقل انسانى مى‌تواند نص را بفهمد و با آن گفت‌وگو كند، بر اين اساس دو گرايش به وجود آمده است:

گرايش نخست كه مى‌خواهد مجملات نص را با تكيه برهمين عقل باز كند؛ براساس اين گرايش درست است كه عقل همه چيز را نمى‌فهمد اما نص يك سلسله خطوط راهنما دارد كه به عقل مى‌دهد و عقل درون آن مى‌تواند برخى از ناگفته‌هاى نص را با ارجاع به گفته نص باز كند. گرايش دوم اين است كه اساساً نمى‌توانيم با همين عقل، ناگفته‌هاى نص را پيدا كنيم لذا ناچاريم ردپاى نص را تا جايى امتداد دهيم كه با ما انس بگيرد؛ يعنى نص را از نص اوليه با پلكانهايى كه پيدا مى‌كنيم، چنان پايين بياوريم كه در تاريخ تجربه شده باشد، در