نام کتاب : مجموعه مقالات چهارمين همايش بينالمللى دكترين مهدويت با رويكرد حقوقى، سياسي نویسنده : مؤسسه آينده روشن جلد : 1 صفحه : 65
باشند، به فتواى فقيهان شيعه و برخى از
فقيهان بزرگ اهل سنّت جايز است. شايد حديث اخير درباره برههاى باشد كه اهل بغى
داراى تشكيلات منجسم هستند.
ب) تفاوت سيره مهدوى و علوى در نبرد با اهل بغى
پيش از اين توضيح داده شد كه امام على عليه السّلام در جنگ با اهل
جمل از به اسارت گرفتن همسر و فرزندان اهل جمل منع فرمودند و در پاسخ به اصرار
سپاهيان فرمودند كدام يك از شما عايشه را سهم خود برمىگيرد و نيز آن حضرت از
غنيمت گرفتن اموال آنان خوددارى كردند تا جايى كه يكى از اصحاب جمل غذايى را كه در
ديگ خود در حال طبخ بود، به زمين ريخت و آن را از ياران امام على عليه السّلام
بازپس گرفت و نيز امام عليه السّلام در همان جنگ فرمان داد مجروحان و زخميان كشته
نشوند و از تعقيب فراريان خوددارى شود. در كنار اين مجموعه از روايات و گزارشهاى
تاريخى، دستهاى ديگر از احاديث وجود دارند كه سيره امام على عليه السّلام را
همراه با گذشت و منّت معرّفى كردهاند، بدين معنا كه اگر امام على عليه السّلام
مىخواستند، مىتوانستند در نبرد با اهل بغى با شدّت و صلابت بيشترى رفتار كنند.
بنابراين، در صورتى كه دليلى بر بخشش و مدارا نباشد و امام گذشت را صلاح نداند،
حكم اوّليه جواز كشتن و به اسارت و غنيمت گرفتن است.
از جمله رواياتى كه بر اين مطلب دلالت دارند، عبارتند از:
1. امام باقر عليه السّلام در حديث صحيحى مىفرمايد:
لولا أنّ عليا عليه السّلام سار فى أهل حربه بالكفّ عن السبى و
الغنيمة للقيت شيعته من الناس بلاء عظيما ثم قال: و اللّه سيرته كانت خيرا لكم
ممّا طلعت عليه الشمس؛ 80
اگر على عليه السّلام از به اسارت گرفتن و غنيمت گرفتن اموال
ستيزهجويانش چشم نپوشيده بود، شيعيانش از مردم آزارهاى بزرگى مىديدند. سپس ادامه
دادند: به خدا سوگند! رفتار آن حضرت براى شما از آنچه خورشيد بر آن مىتابد بهتر
بود.
2. عبد اللّه بن سلمان مىگويد: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم:
مردم مىگويند امام على عليه السّلام اهل بصره را كشت، ولى اموالشان را رها كرد.
حضرت فرمودند:
نام کتاب : مجموعه مقالات چهارمين همايش بينالمللى دكترين مهدويت با رويكرد حقوقى، سياسي نویسنده : مؤسسه آينده روشن جلد : 1 صفحه : 65