اين نوشتار در پى آن نيست. گفتنى است علت اين‌كه تنها از انسان غربى سخن به ميان آمد، آن است كه امروزه فرهنگ و تفكر انسان غربى جوامع اسلامى را در نورديده و در جامعه امروزى ايران نيز حركت ايسم‌ها و تمدن و فرهنگ غربى به سمت نظام‌هاى اصيل و سنتى خبر از بحران‌هاى مغرب‌زمين در ميان توده‌ها مى‌دهد.

اسلام با طعن‌ورزى بر مكاتب انسان‌شناسى، حقيقت انسان را به گونه‌اى تعريف مى‌كند كه هيچ‌يك از بحران‌هاى انسان معاصر را برنمى‌تابد. آموزه‌هاى وحيانى اسلام، خداوند را مركز و محور هستى به‌شمار مى‌آورد كه كل هستى بر مدار كمانه‌هاى دايره ربانيت او قرار دارد و همه عالم، عرصه حاكميت بلامنازع ذات ربوبى به‌شمار مى‌رود كه گردونه زيست و حيات بشرى و ارتباطات او نيز از سيطره ربوبيت تشريعى او خارج نيست. اما با اين حال، آموزه‌هاى آيين اسلام، مقام و منزلت آدمى را تا آن‌جا ارج مى‌نهند كه او را خليفه خدا در زمين به‌شمار مى‌آورند 7 و علت آفرينش بيشتر نعمت‌هاى پروردگاران از جمله قوه خرد، اراده و اختيار و كنزها و گنجينه‌هاى اين كره‌خاكى را براى او، 8 و آسمان‌ها و زمين را مسخر او ياد مى‌كنند.

بنابراين، اسلام انسان را اشرف مخلوقات به‌شمار مى‌آورد كه همواره با عالم ماورا ارتباط دارد و خداوند نيازها و خواسته‌هايش را پاسخ مى‌گويد و تنها اوست كه بحران‌هاى انسان معاصر را از او مى‌تواند بزدايد. بدين‌سان، اقسام كرامت را براى او برمى‌شمرد كه نمونه بهينه و كامل آن در عصر ظهور و دولت مهدوى پيدا مى‌شود. ازاين‌رو، بى‌گمان اگر معيارهاى آموزه‌هاى مهدوى در عصر ظهور، الگويى محورى قرار گيرد، چالش‌هاى فراروى بشرى را مى‌تواند رفع نمايد.

1. كرامت ذاتى و تكوينى‌

قلمرو اين‌گونه كرامت، ويژگى‌هايى هم‌چون عقل، فطرت، اختيار و آزادى اراده است كه به گونه‌اى تكوينى در سرشت انسان نهاده شده و سبب برترى او بر ديگر موجودات هستى گشته است، اما نمى‌تواند مايه برترى انسان‌ها از يك‌ديگر باشد؛ زيرا شمول اين خصايص به‌طور يك‌سان، ذات همه انسان‌ها را دربر مى‌گيرد.