تقطّعت ...[1]

- ... نافرمانى و گستاخى (در برابر پدران و مادران) آشكارا است، و بى‌حرمتى نسبت به والدين رايج است ... پيوندهاى خانوادگى از هم گسسته است ...

4- انگيزه‌هاى غيرانسانى در روابط اجتماعى‌

انگيزه‌هاى روابط اجتماعى، انگيزه‌هايى الهى و انسانى نيست، و كمك‌رسانى مادى و معنوى به انسانها هدف نمى‌باشد. محبتها و دوستيها واقعى نيست. عشق و علاقه وارسته از مسائل مادى در ميان نيست. دوستيها صورى و براساس مسائل پوچ و زودگذر است. پيوندها براى دستيابى به عيش و عشرت و فساد و آلودگى است.

يگانگيها زبانى و ظاهرى است، و بيگانگيها ريشه‌اى و عميق.

امام على «ع»:

* ... و تواخى الناس على الفجور و تهاجروا على الدين، و تحابّوا على الكذب ... و استعملت المودّة باللسان و تشاجر الناس بالقلوب.[2]

- ... مردمان با انگيزه گناهكارى برادر مى‌شوند، و در راه دين از يكديگر جدا مى‌گردند، دوستيها دروغين است ... و محبتها زبانى (و صورى) و اختلافها و ناسازگاريها باطنى و درونى است.

5- روابط سودجويانه و استثمارى‌

انسان، در ارتباط با انسان ديگر، به سود و سرمايه مى‌انديشد، و با همين انگيزه به ميدان پيوندهاى اجتماعى گام مى‌نهد. در صورتى‌كه سود مادى در كار باشد با هر

[1] -« بحار» 52/ 256- 260.

[2] -« نهج البلاغه»/ 324.