صحيح است يا نظريه‌هاى ديگر؟ بحث ما همانطور كه اشاره شد يك بحث درون دينى نيست كه ما بخواهيم به آيات و اخبار متوسل شويم اين كار را قبلا به عنوان يك بحث آزاد انجام داده‌ايم. آيا واقعا در جوامع انسانى بايد اين مصالح رعايت شود؟ يا همين كه امنيت در آن برقرار باشد و هرج‌ومرج نباشد، كافيست. براى حل اين مسئله و پاسخ دادند به اين سوال بايد يك قدم به عقب برگرديم و ببينيم كه اصولا منظور از جامعه انسانى چيست؟ سؤالى كه اينجا مطرح كرديم اين بود كه هدف از تشكيل دولت و قانونى كه دولت بايد اجرا كند چيست؟ تا بفهميم قانون بايد چه چيزهايى را رعايت كند. آيا بايد تنها مصالح مادى را رعايت كند يا بيش از آن؟

اهداف جامعه بشرى از ديدگاه اسلام و مكاتب ديگر

دوباره بررسى مى‌كنيم كه اصلا هدف از تشكيل جامعه انسانى چيست؟ بحث ديگرى در اينجا مطرح مى‌شود كه آيا انسان ذاتا يك موجود اجتماعى مثل موريانه يا زنبور عسل است؟ يا اينكه زندگى اجتماعى چيزى است كه انسان براى خودش انتخاب كرده است، در اين زمينه هم بحثهاى زيادى وجود دارد كه نمى‌خواهم وارد آن شوم.

ولى به هر حال دو نظر اساسى وجود دارد: يكى اينكه براى زندگى اجتماعى مى‌توان هدفى در نظر گرفت يا اينكه زندگى اجتماعى هدفى ندارد. مثلا نمى‌شود گفت كه چرا زنبور عسل زندگى اجتماعى دارد و هدفش از اين زندگى اجتماعى چيست؟ طبعا هدفش اين است كه عسلى تعبيه كند و عمرى را بگذراند و هدف ديگرى وراى‌