ميان اشيا يا اشخاص توجه داشته باشد، استعداد بقا و دوام بيش‌ترى دارد.[1]

اسلام و سازگارى جاودانگى و دگرگونى‌

سازگارى و هماهنگى بين تغييرات زندگى و قوانين يك‌نواخت، هر چند وظيفه مهمّ هر مكتبى است كه مى‌خواهد با اصول ثابت پاسخ‌گوى نيازهاى متغير باشد، ولى در بين همه اديان و مكاتب، اين مسئله به صورت جدّى‌ترى براى اسلام مطرح است؛ زيرا اين دين، ادعاى خاتميت دارد، و خود را مكتبى جاودانه معرفى مى‌كند. و از سوى ديگر، اين مكتب، در همه شئون زندگى دخالت دارد. از رابطه فرد با خدا، تا روابط افراد با يكديگر در محيط خانواده و جامعه، و نيز روابط انسان با جهان. اگر اسلام مانند برخى اديان ديگر، تنها به يك سلسله تشريفات عبادى و يا توصيه‌هاى اخلاقى قناعت كرده بود، كم‌تر با اين سؤال مواجه مى‌گرديد؛ ولى اينك با ارائه قوانين مدنى، جزايى، قضايى، خانوادگى، سياسى و اجتماعى خود، بايد پاسخ‌گوى نوخواهان و تجددطلبان باشد.

برخى از متفكران اسلامى معاصر، اين مسئله را «بدون شك، مهم‌ترين مسئله اديان و بالأخص اسلام در عصر حاضر»[2] تلقى كرده‌اند. استاد شهيد، علامه مطهرى در اين باره مى‌گويد:

اين‌جانب كه با طبقات مختلف و مخصوصا طبقه تحصيل‌كرده و دنياديده برخورد و معاشرت دارم، هيچ مطلبى را نديده‌ام كه به اندازه اين مطلب مورد سؤال و پرسش واقع شود.[3] غالب انديشمندان اسلامى قرن اخير، به اين مسئله توجه كرده‌اند، چه آن‌ها كه با محيط غرب و فلسفه‌هاى بشرى مأنوس بوده‌اند، مانند اقبال لاهورى، و چه آنان كه در

[1] - ر. ك: مرتضى مطهرى، ختم نبوت، ص 65- 70؛ اسلام و مقتضيات زمان، ج 2، ص 234؛ خاتميّت، ص 99.

[2] - مرتضى مطهرى، ختم نبوت، ص 56.

[3] - مرتضى مطهرى، نظام حقوق زن در اسلام، ص 108.