نسبت بدان وجود دارد؛ مثل سخن پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه فرمود:

من جاء كم يريد ان يفرّق الجماعة و يغصب الامة امرها و يتولّى من غير مشورة، فاقتلوه، فان الّه قد أذن ذلك؛[1]

هركس كه به سراغتان آمد تا وحدت شما را به تفرقه تبديل كند و كار امت را غاصبانه در اختيار گيرد و بدون مشورت حكومت نمايد، او را بكشيد كه خداوند بدان اجازه فرموده است.

استفاده از عقل جمعى، بدان درجه ارزش و اهميت دارد كه حتى از انسان كاملى مانند رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم، كه در عقل و درايت و ديگر كمالات بشرى، احدى به رتبه او نمى‌رسد، خواسته شده است كه تصميم‌گيرى در امور جامعه را به پس از مشورت واگذارد.[2] رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نيز به رعايت اين اصل، چندان پاى‌بند بود كه برخى از صحابه گفته‌اند: «هيچ‌كس را در فراوان مشورت كردن با ياران، مانند رسول خدا نديديم».[3] و در نقطه مقابل، بى‌اعتنايى به آراى ديگران، سبب هلاكت و نابودى شمرده شده است.

امام على عليه السّلام مى‌فرمايند:

من استبدّ برأيه هلك و من شاور الرجال شاركها فى عقولها؛[4] آن كس كه استبداد به رأى داشت، هلاك گرديد، و آن كس كه به مشورت مردان پرداخت، خود رادر عقل و خردشان، سهيم ساخت.

در روايت ديگرى از آن حضرت آمده است:

قد خاطر من استغنى برأيه‌؛[5] آن كس كه با رأى خويش خود را از ديگران بى‌نياز بيند، به مخاطره افتاده است.

[1] - شيخ صدوق، عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 62.

[2]\i« و شاورهم فى الامر فاذا عزمت فتوكل على اللّه»\E( آل عمران( 3) آيه 59).

[3] - بيهقى، السنن الكبرى، ج 9، ص 218.

[4] - نهج البلاغه، حكمت 161.

[5] - همان، حكمت 211.