2- در اين بيعت، تنها مسلمانانى كه با حضرت از مدينه حركت كرده بودند، شركت داشتند كه عدد آنان 1400 يا 1500 يا 1525 و يا 1600 مرد بوده است‌[1] و بسيارى از مسلمانان به علل متعددى در اين سفر همراهى پيامبر را نكرده بودند. آيا بيعتى كه ملاك مشروعيت اقدامات دولت تلقى مى‌شود، نبايد در شرايطى انجام شود كه امكان حضور همه يا اكثريت اعضاى جامعه وجود داشته باشد؟ و آيا بيعت عده‌اى در سفر، نمايانگر آن نيست كه بيعت، براى تشكيل حكومت و انتخاب زمامدار نبود؟

3- شرايط حاد سياسى زمان بيعت، نشان مى‌دهد كه اين بيعت در ارتباط با اخبار مزاحمت قريش، و با توجه به احتمال قوى درگيرى در جنگ، انجام گرفت؛ چه اين‌كه موقعيت مكانى و زمانى نيز گوياى همين مطلب است. ابن عباس نيز مى‌گويد:

انگيزه و علت بيعت رضوان در حديبيّه آن بود كه عثمان فرستاده پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به مكه، تأخير كرد و مى‌گفتند كه او را كشته‌اند. لذا حضرت براى جنگيدن با قريش، بيعت گرفت.[2] 4- در متون فراوان تاريخ و حديث، متن پيمان مسلمانان با پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در اين بيعت ذكر شده است و همه، حكايت از آن دارد كه صرفا پايدارى در برابر دشمن، محور و موضوع بيعت بوده است نه انتخاب زمامدار و يا حتى اعلام نظر نسبت به حكومت پيامبر.

جابر بن عبد اللّه انصارى مى‌گويد: «بيعت كرديم براى اين‌كه فرار نكنيم.»[3] عبد اللّه بن مغفل مى‌گويد:

در حديبيّه بالاى سر حضرت ايستاده بودم و رسول خدا را باد مى‌زدم. پيامبر بيعت مى‌گرفت كه نگريزيم.[4] و به نقل ابن عباس:

پيامبر به درخت تكيه نمود و با مردم در اين‌كه با مشركين بجنگند و فرار نكنند،

[1] - ابو الفتوح رازى، روض الجنان، ج 5، ص 94.

[2] - شيخ طوسى، تفسير تبيان، ج 9، ص 328.

[3] - ابو الفتوح رازى، روض الجنان، ج 5، ص 90.

[4] - همان، ص 95.